CƏMİYYƏT
Vətən torpağının müdafiəçilərinə göstərilən qayğı və dəstək tədbirləri genişlənir
Bakı, 20 sentyabr, AZƏRTAC
Ötən ilin ilıq payız günü başlayıb qışın nəfəsinin yavaş-yavaş duyulduğu noyabr günlərində xalqımızın böyük qələbəsi ilə başa çatan Vətən müharibəsi ölkəmizə indiyədək heç bir fəslin gətirə bilmədiyi bir hava gətirdi. Hərb tarixinə yeni bir səhifə kimi daxil olan 44 günlük haqq savaşı harınlamış erməni işğalçılarına kimin kim olduğunu göstərdi, onların 30 ilə yaxın davam edən əsassız iddialarına və ədalətsizliyə son qoydu. Azərbaycan Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Milli Ordunun qəhrəman əsgər və zabitlərinin apardıqları uğurlu hərbi əməliyyatlar nəticəsində öz qəddar və amansız hərəkətləri ilə ad çıxaran erməni quldur birləşmələri misli görünməmiş vəhşiliklər törətdiyi, viran qoyduqları tarixi Azərbaycan torpaqlarından qovulub çıxarıldı. Qarabağ torpağı tarixi sahibinə qovuşub rahat nəfəs aldı, uzun illərdən bəri ürəklərdə qövr eləyən, sinələri göynədən Vətən həsrəti başa çatdı.
Böyük qələbə ilə başa çatan müharibə dövlət-xalq birliyinin, el həmrəyliyinin möhtəşəm nümayişinə çevrildi. Bu qələbə Azərbaycan Ordusunun böyük qəhrəmanlığı, misilsiz şücaəti, Vətənin azadlığı uğrunda öz həyatından keçən əsgər və zabitlərin canı və qanı bahasına qazanıldı.
Müharibə başa çatandan dərhal sonra Prezident İlham Əliyevın göstərişi ilə Vətən müharibəsində həlak olan şəhidlərin, aparılan döyüş əməliyyatları zamanı yaralanmış hərbçi və qazilərlə müntəzəm əlaqə saxlanılır, onların sağlamlıq, sosial, mənzil və məşğulluq problemlərinin həll edilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.
Dövlət qayğısının ifadəsi
Tarixi qələbə ilə başa çatan Vətən müharibəsindən sonra çevik və genişmiqyaslı sosial dəstək paketinin həyata keçirilməsinə başlanılıb. Həmin dəstək paketi çox geniş əhatə dairəsinə malikdir və onun hədəfi Vətən müharibəsi şəhidlərinin ailə üzvlərini, müharibə iştirakçılarını, müharibədə yaralanmış hərbçiləri, müharibə əlillərini, erməni terrorundan zərər çəkənləri, eyni zamanda onların yaxınlarını əhatə edir.
Dövlət başçısı İlham Əliyev həmin kateqoriyadan olanlara göstərilən diqqət və qayğının ifadəsi olaraq ötən il dekabrın 30-da fərmanlar imzalayıb və bu il yanvarın 1-dən Prezidentin aylıq təqaüdü şəhid ailəsi üçün 300 manatdan 500, Milli Qəhrəmanlar üçün 1500 manatdan 1800, Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları üçün 150 manatdan 300 manata çatdırılıb. Eyni zamanda, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adı verilmiş şəxslərə 2000 manat məbləğində Prezidentin aylıq təqaüdü təsis olunub. Prezidentin aylıq təqaüdü, pensiya və müavinətlərin təyin olunması işlərinin operativ təşkili üçün şəhid ailələri üzvlərinin müraciətinə, onların zəruri sənədləri təqdim etmələrinə ehtiyac olmadan sənədlər aidiyyəti qurumlardan alınaraq toplanılıb və elektron sistem üzərindən proaktiv qaydada sosial ödənişlər təyin olunub. 2850 şəhidin 7230 ailə üzvünə 12846 istiqamət (Prezidentin aylıq təqaüdü, pensiya və müavinət) üzrə sosial ödəniş təyinatı aparılıb və artıq bu proses yekunlaşmaq üzrədir. 83 mülki şəhidin 206 ailə üzvünə də 400 sosial ödəniş təyin edilib.
Vətən müharibəsi iştirakçılarına sosial dəstək paketi
Postmüharibə dövründə ən başlıca vəzifə həmin kateqoriyadan olanlara sosial təminat hüquqlarının çevik reallaşdırılması və sosial ödənişlərin proaktiv təyinatı, sosial-psixoloji dəstək, reabilitasiya xidmətləri və vasitələri ilə təminat, maddi yardım, məşğulluq məsələlərinin operativ həlli, kiçik biznes imkanlarının yaradılmasına yardım göstərilməsi, mənzil-məişət şəraitlərinin yaxşılaşdırılması və s. kimi dəstək göstərilməsi olub. Ümumilikdə sosial dəstək paketi 20 mindən çox müharibə iştirakçısını əhatə edib.
Vətən müharibəsində şəhid olan, yaralanan, iştirak edən hər bir döyüşçü ilə ayrıca əlaqə saxlanılıb, onların evlərinə gedərək mənzil-məişət, sosial problemləri ilə yerindəcə tanış olmaq üçün tədbirlər həyata keçirilib. İndiyədək Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun əməkdaşları yaralanmış döyüşçülərin 90 faizi ilə görüşərək onların problemləri ilə maraqlanıb, onlara lazım olan psixoloji dəstək və reabilitasiya vasitələrinə ehtiyacı, eləcə də sosial vəziyyətlərini araşdırıblar. Postmüharibə dövründə 2 min 874 hərbçi şəhidin 7 min 545 ailə üzvünə 15 min 302 sosial ödəniş təyinatı aparılıb. Bununla yanaşı 83 mülki şəhidin 208 ailə üzvünə 432 sosial ödəniş təyinatı aparılıb. 1530 Vətən müharibəsi qazisinə əlillik və bununla əlaqədar olaraq 2 min 913 sosial ödəniş təyinatları aparılıb.
Yaralanmış hərbçilərin əlilliyinin qiymətləndirilməsi
Müharibədə yaralanmış qazilərin əksəriyyəti ilə görüş keçirilib, onların həm sağlamlıq, həm də sosial vəziyyətlərinin ilkin monitorinqi aparılıb. Qazilərin əlilliklərinin operativ, vaxtında, keyfiyyətlə və mərkəzləşmiş şəkildə təyin edilməsi məqsədilə Nazirlər Kabinetinin Qərarı ilə yaradılmış komissiya döyüş əməliyyatları zamanı xəsarət almış hərbi qulluqçuları əyani müayinədən keçirərək onların aldıqları xəsarət və xəstəlikləri müəyyənləşdirir, onların sənədlərini rəsmiləşdirərək e-sistemə daxil edir, əyani müayinə əsasında əlilliklərini qiymətləndirir. Artıq 200-ə yaxın Vətən müharibəsi qazisinə ölkəmizin ərazi bütövlüyünün müdafiəsi ilə əlaqədar əlillik təyinatı aparılıb. Bu təyinatla əlaqədar onlara birdəfəlik sığorta ödənişi edilir, Prezidentin aylıq təqaüdləri, əlilliyə görə aylıq pensiya və ya müavinətlər də proaktiv qaydada, yəni elektron sistem üzərindən təyin olunur.
Təyin olunmuş sosial ödənişlər barədə şəhid ailələrinə, qazilərinə məlumatlar verilir. Bir çox hallarda isə təqaüd kartları onlarla görüşlər zamanı evlərində təqdim olunur.
Vətən müharibəsi zamanı şəhid olanların ailələri və müharibə əlilləri 5 il ərzində mənzil və evlə təmin olunacaqlar
Postmüharibə dövründə həmin kateqoriyadan olanların mənzil və fərdi evlərlə təminatı da uğurla həyata keçirilir. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2020-ci ildə hərbi əməliyyatlar, o cümlədən Vətən müharibəsi zamanı şəhid olanların ailələri və müharibə əlilləri 5 il ərzində mərhələli şəkildə mənzil və fərdi evlərlə təmin olunacaq. Bu məqsədlə onlara 11 min mənzil və fərdi ev verilməsi nəzərdə tutulub. Dövlət başçısı Paytaxtın Ramana qəsəbəsində məcburi köçkünlər üçün inşa edilmiş yaşayış kompleksində 3 minə yaxın mənzilin şəhid ailələri və müharibə əlillərinə təqdim edilməsi barədə tapşırıq verib. Bakının Xocasən qəsəbəsində və Abşeron rayonunda Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə onlara mənzil və avtomobillərin təqdim olunması mərasimi keçirilib. Bu ilin səkkiz ayı ərzində 1600 mənzil və 100 avtomobil həmin həssas qrupdan olanlara təqdim edilib. İlin sonunadək bu tədbir ardıcıllıqla davam edəcək.
İlin axırınadək sosial reabilitasiya xidməti göstərilənlərin sayı 30 minə çatdırılacaq
Son illər müasir tələblərə uyğun qurulmuş reabilitasiya sistemi Vətən müharibəsində yaralanan hərbçilərə yüksək səviyyədə xidmət göstərmək üçün mühüm baza rolu oynayır. Postmüharibə dövrü üzrə digər bir dəstək istiqamət hədəf qruplarına sosial-psixoloji dəstəyin göstərilməsidir. Bu çərçivədə 2951 ailəyə, başqa sözlə 10 min ailə üzvünə sosial psixoloji yardım göstərilib. Həmçinin operativ dəstək üçün yaradılan “Onlayn psixoloji xidmət” sistemində 5 psixoloq tərəfindən zənglər cavablandırılıb. Psixoloji xidmətlə əlaqədar 1067 zəng cavablandırılıb və həmin zənglər əsasında 70 şəxs psixiatra yönləndirilib, 43 şəxsin evində əyani psixoloji dəstək göstərilib və digər lazım olan tədbirlər görülüb.
Reabilitasiya müəssisələrində 1300 qaziyə xidmət göstərilib. 140-dan çox hərbçi yüksək texnologiyalı müasir protezlərlə, 1200 Qarabağ müharibəsi əlili isə 8830 reabilitasiya vasitəsilə təmin edilib. 750 əlilliyi olan şəxs mühərrikli təkərli oturacaqlarla təmin edilib, onların xeyli hissəsi qazilərdir. Qarabağ müharibəsinin 154 döyüşçüsü aşağı ətraf protezləri ilə təmin edilib. Bir neçə ay əvvəl ölkəmizə dəvət edilən İslandiyanın ÖSSUR şirkətinin nümayəndələri tərəfindən yuxarı ətraf protezlərinə ehtiyacı olan qazilərin ölçüləri götürülüb və yaxın günlərdə onların təminatına başlanılacaq. Həmin protezlər sifariş verilərkən fərdi qaydada qazilərin hansı fəaliyyət sahəsi ilə məşğul olması da nəzərə alınıb. Protezlərin özəlliyi itirilmiş bədən əzalarının funksiyalarını 80-85 faız təmin etməsi və bununla da qazilərin cəmiyyətə inteqrasiyasının təmin olunmasıdır.
Bu ilin fevralında açılan Şağan Reabilitasiya Pansionatında müasir tələblərə cavab verən bərpa müalicəsi üçün hər cür şərait yaradılıb. 128 palatadan ibarət olan 250 çarpayılıq reabilitasiya müəssisəsi ildə 5 minə yaxın əlilliyi olan şəxsə qabaqcıl metodika və texnologiyalardan istifadə olunmaqla reabilitasiya xidmətləri göstərməyə imkan verir. Yeni açılan 200 çarpayılıq Mərdəkan Reabilitasiya Pansionatında isə ildə 4500 nəfərə xidmət göstərmək mümkündür. İlin sonunadək reabilitasiya xidmətləri göstərilən şəxslərin sayı 30 min nəfərə çatdırılacaq.
Özünüməşğulluq proqramına cəlb edilənlərdən 3 min nəfərdən çoxu müharibə iştirakçısıdır
Bütün bunlarla yanaşı şəhid ailələrinə, qazilərə, erməni terrorundan zərər çəkən şəxslərə aktiv məşğulluq proqramları çərçivəsində dəstək verilir. Müharibədən sonrakı dövrdə həmin kateqoriyalardan olan 5200-ə yaxın şəxs özünüməşğulluq proqramına cəlb edilib. Onlardan 3030-u, o cümlədən, 1200 şəhid ailəsi üzvü özünüməşğulluq proqramına cəlb edilərək seçdikləri iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə kiçik təsərrüfat və müəssisələr qurub. Əməkhaqqının bir hissəsinin birgə maliyyələşdirilməsi Proqramı da daxil olmaqla, hədəf qruplarına aid 605 nəfərə işə düzəlmək üçün göndəriş verilib. Haqqı ödənilən ictimai işlərə 320 nəfər cəlb edilib.
Bu ilin iyunundan Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “Məşğulluq marafonu”na start verilib. Həmin proqram çərçivəsində indiyədək 266 işəgötürən 2044 vakansiya təqdim edib. Həmin vakansiyalar şəhid ailəsi üzvləri və yaralanmış qazilərin işlə təmin olunmasına yönəlib və artıq 715 şəhid ailəsi üzvü, o cümlədən 118 şəhid ailəsi və 597 qazi işlə təmin olunub. “Məşğulluq marafonu” davam edir və hər gün onun sıralarına qoşulanların sayı artır.