Balakən, 20 fevral, AZƏRTAC

Ölkəmizin Avropa ilə Asiya arasında körpü rolu oynaması, eləcə də Böyük İpək Yolu üzərində yerləşməsi beynəlxalq yük daşımalarda nəqliyyat bumunun artması ilə müşahidə olunur. Pandemiyadan, həmçinin Vətən müharibəsində Qələbəmizdən sonra ölkəmizin quru yollarına maraq daha da artıb desək yanılmarıq.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu, ilk növbədə, daxili sabitlik və beynəlxalq yükdaşımaların təhlükəsiz hərəkəti ilə bağlıdır. Lakin son dövrlərdə sosial şəbəkə və mətbuatda ölkəmizin gömrük-sərhəd buraxılış məntəqələrində nəqliyyat vasitələrinin gediş-gəlişində sıxlıqların yaranması barədə məlumatlara da təsadüf edilir. Əməkdaşımız mövzunu araşdırmaq üçün şimal-qərb bölgəsində yerləşən Mazımqara gömrük-sərhəd buraxılış məntəqəsində idxal-ixrac proseslərini izləyib, yeniliklərin tətbiqi ilə tanış olub.

Balakən Gömrük İdarəsinin Mazımqara gömrük sərhəd buraxılış məntəqəsi ölkəmizi Gürcüstanla bağlayan quru yolun üzərində yerləşir. Bu gömrük buraxılış məntəqəsi idxal-ixrac əməliyyatlarında xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Adətən yük maşınlarının çoxluğu səbəbindən burada sıxlıq müşahidə olunur. Lakin həyata keçirilən son tədbirlər nəticəsində bu problem aradan qalxmaq üzrədir. Belə ki, gömrük postu ən müasir avadanlıqlarla, texniki nəzarət vasitələri və ixtisaslaşmış mütəxəssislərlə təmin olunub.

Son illərdə rezidentlərin və qeyri-rezindentlərin məmnuniyyətinin təmin olunması, sərhədkeçmə prosedurlarının sürətləndirilməsi, beynəlxalq ticarətin asanlaşdırılması məqsədilə Dövlət Gömrük Komitəsi bir sıra layihələr həyata keçirir. Belə layihələrdən biri də bu ilin yanvar ayından tətbiq edilən “Süni intellekt əsaslı avtomatlaşdırılmış risk analizi sistemi - ARAS”dır.

Mazımqara gömrük postunun əməkdaşı Aydın Uruxov bildirib ki, ARAS məlumatların öncədən emalı hesabına malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhədindən sürətli keçidinə, çevik gömrük rəsmləşdirilməsinə şərait yaradan, biznes subyektlərinin əməliyyat xərclərini azaldan süni intellekt əsaslı avtomatlaşdırılmış risk analiz sistemidir.

Gömrük postunun rəisi Kamran Yusifovla da söhbət edirik. Onun sözlərinə görə, ölkəmizə gün ərzində 180-250-ə yaxın yük avtomobili daxil olursa, 150-200 arasında yük nəqliyyat vasitəsi gömruk sərhədindən qarşı tərəfə keçir. Kamran Yusifov buraxılış keçid məntəqələrində tıxacların yaranmasını mövsümi işlərlə əlaqədar baş verdiyini, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu il yükdaşımaların 2,5 dəfə artdığını diqqətə çatdırır. Yeni süni intellekt əsaslı avtomatlaşdırılmış layihənin tətbiqi isə ilk növbədə sıxlıqların, tıxacların aradan qaldırılmasında mühüm rol oynayır.

Buraxılış məntəqəsinə daxil olan nəqliyyat vasitələrinə əməkdaşlar tərəfindən baxış keçirdikdən sonra kinoloqlar bu işə cəlb edilir. Ziyəddin Abbasov it vasitəsilə nəqliyyat vasitəsinə baxış keçirir. Bildirir ki, “Lyama” ləqəbli it çox təcrübəlidir və dəfələrlə narkotik tərkibli vasitələr aşkarlayıb.

Gömrük postunda diqqətimizi cəlb edən məqamlardan biri də yük nəqliyyat vasitələrinin yollarda qarşılaşa biləcəyi problemlərin nəzarətdə saxlanılması, təhlükəsiz hərəkətin təmin edilməsidir. Belə ki, gömrük postu ərazisində bir neçə post patrul nəqliyyat vasitəsi də fəaliyyət göstərir. İdxal zamanı TIR-lar ölkəyə daxil olarkən bu avtomobillər GPS vasitəsi ilə onları izləyir. Belə ki, TIR-larda hər hansı bir qəza, yaxud digər problem yaşanarsa, əməkdaşlar dərhal nəqliyyat vasitəsinə yaxınlaşır və onu aradan qaldırmağa kömək göstərirlər.

Gömrük postunun rəisi Kamran Yusifov buraxılış məntəqəsindəki yeniliklər barədə məlumat verərkən, diqqətimizi bir daha yanvar ayından tətbiq edilən süni intellekt əsaslı avtomatlaşdırılmış risk analizi sistemi - ARAS-a cəlb edərək bildirir ki, bu sistem vasitəsilə öncədən xarici ticarət iştirakçılarına, daşıyıcılara, malların, nəqliyyat vasitələrinin müvafiq indikatorlar üzrə risk profili müəyyən edilməklə, onlara sərhəd keçidi və gömrük rəsmiləşdirilməsi proseduru təyin olunur. Belə ki, mallar ölkə ərazisinə daxil olanadək onlar üçün müvafiq dəhliz (yaşıl, sarı, mavi, qırmızı və mal buraxılış qaydası) risk mühərriki vasitəsilə müəyyən edilir. Bu isə gömrük buraxılış məntəqələrində vaxt itkisinin qarşısını alır, xərcləri azaldır, tıxacları aradan qaldırır.