Bakı, 12 oktyabr (AZƏRTAC). Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AZƏRTAC) “Dünyanın şəhərləri” layihəsi bu dəfə ABŞ-ın cənubunda yerləşən Texas ştatının Hyuston şəhərindən bəhs edir. Dünyanın inkişaf etməkdə olan enerji mərkəzi sayılan Hyuston şəhəri Texasın ən böyük, əhalisinin sayına görə isə ölkənin dördüncü böyük şəhəridir.

Şəhərin yaranması ilə bağlı bildirilir ki, 1836-cı ildə əslən Nyu-Yorkdan olan Allen qardaşları Baffalo Beyu çayının sahilində yerləşən torpaq sahələrini satın alaraq burada şəhər salırlar. Şəhər cəmi on il mövcud olan Texas Respublikasının prezidenti Sem Hyustonun şərəfinə adlandırılıb.

1901-ci ildə Hyuston və onun ətrafında neft yataqlarının aşkar edilməsi insanların Hyustona köçməsinə stimul verdi. XX əsrin birinci yarısında neft sənayesinin sürətli artımı II Dünya müharibəsinin başlanması ilə daha da inkişaf etdi. Neft və neft məhsulları, eləcə də sintetik kauçuka olan tələbat Hyuston dəniz limanı ətrafında neft-kimya zavodlarının tikilməsini sürətləndirdi. Hal-hazırda Hyuston özünü artıq dünyanın enerji paytaxtı kimi təsdiq etmişdir və Körfəz sahilinə doğru uzanan Texas magistral yolları boyunca neft emal zavodları yerləşir. Hyuston həmçinin hər il keçirilən və dünyanın ən böyük Ofşor Texnologiya Konfransına ev sahibliyi edir.

Təbii və insan resurslarının mövcudluğu son bir neçə onilliklər ərzində Hyuston iqtisadiyyatının sürətlə inkişafına təkan verib. Neft sənayesindən əlavə, nəqliyyat və yükdaşınma, tibb və kosmik kəşfiyyat sənayesinin inkişafı Hyuston şəhərinin uğuruna səbəb olub. Ölkənin cənubunda yerləşən Hyuston limanı ABŞ-ın dəniz yük daşınma tonnajına görə ən iri, ümumi yük tonajı baxımından isə ikinci ən iri limanı hesab olunur. Hyustonda yerləşən Tibb Mərkəzinə isə onlarla xəstəxana, tibbi tədqiqat və inkişaf institutları, tibb elm ocaqları daxil olmaqla səhiyyə mərkəzlərinin sayına görə dünyanda birinci yer tutur. Ən iri həcmli ilk hava təcili tibbi yardım xidməti də məhz Tibb Mərkəzi tərəfindən həyata keçirilib. Yer üçün servis missiyaları nəzarət olduğu Milli Aeronavtika və Kosmik İdarəçilik üzrə Conson adına Kosmik Mərkəz (NASA) də Hyustonda yerləşir. Hyuston, Amerika Birləşmiş Ştatlarının ən əlverişli alış-veriş mərkəzi hesab olunur. Belə ki, 375 mağazadan ibarət Texasın ən böyük, və Amerikanın 8-ci böyük ticarət mərkəzi burada yerləşir.

1976-cı ildə Hyuston ilə Bakı şəhərləri qardaşlaşaraq sosial, peşə, təhsil və mədəni səviyyədə qarşılıqlı mübadilə etmək öhdəliyi götürdü. Hər iki şəhər neftlə bağlı olduğundan, onlar arasında ümumi nöqtələr çoxdur. 1991-ci ildə Azərbaycanın müstəqilliyini bərpa etməsi ilə və xüsusən də 1994-cü ildə Əsrin müqaviləsi imzalandıqdan sonra əlaqələr daha sıx inkişaf etməyə başladı. Neft sənayesi sahəsində cəlbedici iş bazarının mövcudluğu və geologiya, geofizika və neft mühəndisliyi üzrə ən öndəgedən təhsil ocaqlarının Hyustonda yerləşməsi bir çox azərbaycanlı tələbə və peşəkarlarının Hyustona üz tutmasına şərait yaratdı.

Hyustonda iri Azərbaycan-Amerika və Türkiyə-Amerika icmaları var. Hyuston Nyu-York, Vaşinqton və Los-Anceles ilə paralel azərbaycanlıların ən geniş məskunlaşdığı şəhərlərdən biridir. Qeyri-rəsmi məlumatlara görə ABŞ-da doğulmuş ikinci nəsil Azərbaycan mənşəli ailələrin sayı 600-dən artıqdır.

Hyustonun ətrafında yerləşən Keyti (Katy) şəhərinin adı Missuri-Kanzas-Texas dəmiryolunun “K” və “T” hərflərindən götürülüb. Keyti 1870-ci ildən dəmir yolu mərkəzi rolunu oynayır. Əlverişli yaşayış şəraiti olan və şəhərətrafı qəsəbə sayılan Keytidə Amerikalı azərbaycanlıların sayı günbəgün artır. Həmyerlilərimiz hətta zarafatca Keytini “Hyustonun kəndi” adlandırırlar. Azərbaycanlılar bundan əlavə Hyustonun mərkəzi rayonlarında, eləcə də Vudlands, Sayrpis, Şugarlend, Riçmond və digər ərazilərdə yaşayırlar.

Son illərdə Hyuston azərbaycanlılarının şəhərin iqtisadi və sosial həyatında rolu artır. 2011-ci ildə ABŞ Azərbaycanlıları Şəbəkəsi (USAN) tərəfindən keçirilən kampaniyaya cavab olaraq, Texas Nümayəndələr Palatası Azərbaycan-Amerika icmasının varlığını təsdiq edən qətnaməni qəbul edərək Azərbaycanlıların Texas ştatındakı fəaliyyətini rəsmən qiymətləndirib. Hyustonda həmçinin bir neçə Azərbaycan təşkilatı fəaliyyət göstərir. Bunlar Hyuston-Bakı Qardaşlaşmış Şəhərlər Assosiasiyası, ABŞ azərbaycanlıları Şəbəkəsi, Hyuston azərbaycanlıları təşkilatı, Azərbaycan Amerikan Mədəniyyət Alyansı, Azərbaycan Amerika Şurası və Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzidir.