Paris, 10 avqust, AZƏRTAC

Emmanuel Makron 2017-ci ildə Baş nazirin proporsional seçimini vəd etsə də, bu vədinə hələ də əməl etməyib. Bu gün ictimai rəyin parçalanmasının qarşısının alınmasına həll yolu kimi baxılan proporsional təmsilçiliyi, nəticə etibarilə Milli Assambleyanın yaradılmasını tələb edən səslərin sayı getdikcə artır. Bu, bir paradoksdur.

1985-ci ildə Fransua Mitteran tərəfindən proporsional təmsilçiliyin tətbiqi növbəti il 35 ifrat sağçı (Milli Cəbhə partiyası) deputatın seçilməsi ilə nəticələnib. Jak Şirak dərhal sonra yenidən səs çoxluğu prinsipinə qayıtdı.

Bu gün proporsional təmsilçiliyin olmamasına baxmayaraq, ifrat sağçı Milli Birlik (RN) qrupu Milli Assambleyada rekord sayda - 126 deputat yeri əldə etdi. Artıq səs çoxluğu əvvəlki kimi işləmir, çünki indi ölkə parçalanıb. Ona görə ki, hazırda mütləq çoxluğa nail olmaq çətinləşib. Buna görə də Konstitusiyanın 49.3 maddəsi tez-tez işə düşür, yəni, dövlət deputatların səsinə məhəl qoymayaraq, qanunu qəbul edir. Fransa Milli Assambleyası artıq ictimai rəyi düzgün əks etdirmir. İyulda bəziləri Milli Birliyin deputatlarının seçilməsinə mane olmaq üçün yenidən öz iradəsinin əleyhinə gedərək səs verdi və bununla da yekun nəticə dəyişdi.

Konstitusiyaçı Jan-Filip Derozye proporsionallığım qüvvəyə minmiş olacağı təqdirdə nəticəni hesablayaraq bildirib ki, o zaman Yeni Ekoloji və Sosial Xalqlar Birliyi (Nupes) və Milli Birlik (RN) deputatlarının sayı makronistlərdən daha çox - 245 olardı. Bu ssenari ölkəni idarəolunmaz vəziyyətə gətirərdi, ancaq siyasi reallığı daha yaxşı əks etdirərdi. Bundan əlavə, bəziləri üçün proporsional təmsilçiliyin qəbulu strateji üstünlüklərə malik ola bilər. Məsləhətçilərindən birinin sözlərinə görə, Emmanuel Makron növbəti Baş nazir üçün yol xəritəsinə proporsional təmsilçiliyi daxil etsə, bu, Yeni Xalq Cəbhəsinin (NFP) komponentlərinə növbəti seçkilərdə namizədliyini itirmək qorxusu olmadan sərbəstlik verəcək. Bu isə yeni ittifaqlara yol açar.

Sosialist Partiyasından (PS) olanlar bunu əsl parlament mədəniyyətini təbliğ etmək üçün fürsət kimi görürlər. Ümumiyyətlə, NFP və RN proporsional təmsilçiliyin tərəfdarlarıdır.

Bəs Emmanuel Makron bu addımı atacaqmı? Bu, mümkünsüz görünür. Onun məsləhətçilərindən biri bildirib ki, Prezident proqramını növbəti hökumətə təhvil verməklə özü roldan çıxacaq. Makron Avropa seçkiləri zamanı proporsional təmsilçiliyin təsirindən xəbərdardır.

Qeyd edək ki, E. Makron hələ də Baş nazir postuna namizəd axtarmaqdadır. Parlament seçkilərində solçuların qələbəsindən sonra o, bunun mütləq çoxluq olmadığını dəfələrlə səsləndirib və vəziyyətdən çıxış yolu axtarır. Olimpiya Oyunları dövründə siyasi barışığa çağırış edən Makron namizəd axtarışı üçün vaxt qazansa da, hələ də o şəxsi tapa, Milli Assambleyada koalisiya yarada bilməyib. Assambleya bu dəfə də uğur qazana bilməsə, Makron istefa verməyə məcbur olacaq. Çünki onun Milli Assambleyanı ikinci dəfə buraxmaq hüququ yoxdur.