Bakı, 26 sentyabr, AZƏRTAC

Ermənistan lideri Nikol Paşinyan bəyan edib ki, Azərbaycan Ermənistanın 29800 kvadratkilometrlik ərazi bütövlüyünü tanıyacağı təqdirdə onun ölkəsi “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağa” hazırdır. Bu, növbəti dəfə söz oyunudur.

Gəlin, ondan başlayaq ki, Ermənistan SSR-in sahəsi hətta ondan ötrü ən yaxşı vaxtlarda da heç vaxt bu qədər olmayıb. Baş nazir, necə deyərlər, öz ölkəsinin ərazini bir qədər şişirdib. Bu sovet respublikasının dəqiq sahəsi, - hətta bolşeviklər tərəfindən bütün ərazi bəxşişlərindən sonra, - 29743 kvadratkilometr təşkil edirdi. Bir tərəfdən, Yerevanda şikayətlənirlər ki, guya Azərbaycan 40 kvadratkilometr “erməni ərazisi”ni “işğal edib”, digər tərəfdən, Ermənistan hökumətinin başçısı BMT-nin Baş Assambleyasının tribunasından gözünü belə qırpmadan 57 kvadratkilometr ərazi oğurlayır. Təbii ki, torpaq yağlı kökədir, öz xeyrinə dadmaqla, başqasının əlindən alırsan. Bu, heç də yaxşı hal deyil.

İkincisi, ermənilərin müxtəlif cür yozula bilməyən faktları öz xeyirlərinə yozmaq “istedad”ına bələd olanda istər-istəməz hər hansı bəyanatda kələk axtarmaq instinkti əmələ gəlir. Şübhə yaranmaya bilmir ki, “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyacağıq” ifadəsi heç də İrəvanın bizim ərazilərdən gözünü çəkmək niyyətini heç nəzərdə tutmur. Ermənistan Azərbaycanın hazırda işğal altında olan bütün anklavları ilə birgə Qarabağ iqtisadi rayonunun Rusiya sülhməramlı kontingentinin bu gün müvəqqəti yerləşdirildiyi hissə də daxil olmaqla, ərazi bütövlüyünü tanımasını ikimənalı bəyan etməməlidir. Biz Ermənistan baş nazirinin ağzından “Qarabağ, Kərki, Sofulu, Bərxudarlı, Yuxarı Əskipara Azərbaycandır” sözlərini eşitməyincə, məsələn, “Yerevan Ermənistanın paytaxtıdır” sözlərini dilə gətirməyəcəyik. Bundan sonra hər şey güzgü kimi qarşılıqlı olacaq.

Ermənistanla bağlı tarixə istinadlar həmişə yersiz olub. Əgər erməni tərəfi söhbəti öz saxta tarixi dərinliklərinə çəkib aparmağa başlayarsa, o halda növbəti dəfə eşidəcək ki, İrəvanın özülü müasir azərbaycanlıların əcdadları tərəfindən qoyulub. Prezident İlham Əliyev bunu dəfələrlə xatırladıb. Buna görə də tarixin öz yeri var, beynəlxalq dünya nizamının öz yeri.

Hələ ki, Ermənistan qonşusunun ərazisini işğal edən tərəf olaraq qalır. Ermənistanın bunu inkar etmək üçün uğursuz cəhdlərinə baxmayaraq, onun qoşunları hələ də Qarabağdadır. Bu barədə Azərbaycanın dövlət orqanlarında xeyli təkzibedilməz dəlillər var və bundan başqa, Ermənistan hələ də bizim anklavlarımızı tutub. Bu, işğal deyilsə, görən nədir? BMT-nin tribunasından Azərbaycanı hələ delimitasiya olunmamış sərhədin “işğalında” necə ittiham etmək olar?!

Ərazi bütövlüyünün tanınması ya qeyd-şərtsiz olur, ya da heç olmur. “Tanımaq, lakin...” olmaz. Ya hə, ya yox. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü barədə danışarkən Qarabağ mövzusunu mötərizədən kənara çıxarmaq (yaxud da fikrində tutmaq) yolverilməzdir. Bakı dəfələrlə bəyan edib ki, Qarabağın statusu artıq müəyyən edilib: bu, Azərbaycanın iqtisadi rayonudur. Nöqtə. Bu ərazinin sakinlərinin statusu da müəyyən edilib: onlar, milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, Azərbaycan vətəndaşlarıdır. Qeyri-müsəlmanlara gəlincə, baxın: molokanlar, dağ yəhudiləri, udinlər bu ölkədə çox gözəl yaşayırlar. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təsdiq etdiyi tədris proqramı üzrə məktəblərdə oxuyur, məbədlərdə dua edir, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində xidmət edir, işləyir, qazanır, müntəzəm vergi ödəyir, toy edir, övlad dünyaya gətirir, Milli Məclisə deputat seçilir, hətta Azərbaycan yığmasının heyətində dünyanın idman arenalarında olurlar. Yeri gəlmişkən, ABŞ, Fransa və ya Rusiya Federasiyasındakı ermənilərə verilən hüquqlardan heç də az olmayan bütün bu hüquqlar təqdim olunur. Əgər bu hüquqlar onların ürəyincədirsə, o halda Azərbaycan dövlətinin müdafiəsi altında bundan sonra da yaşaya bilərlər. Əks halda, onlar öz hüquqlarını reallaşdırmağa cəhd göstərməlidirlər və yaxud da məsələn, tarixi vətənlərində və ya yuxarıda adıçəkilən və digər ölkələrdə nəsə daha artığını axtarmalıdırlar. Başqa status artıq heç vaxt olmayacaq. HEÇ VAXT.

Nikol Paşinyan bunu anlamalı, eləcə də bir faktı qəbul etməlidir ki, onun ölkəsində yüz minlərlə azərbaycanlı üçün buna bənzər şərait yaradılmayıb.

Nəhayət, əgər bu ölkənin normativ aktlarına, xüsusən preambulasında Ermənistanın müstəqilliyi barədə bəyannaməyə, eyni zamanda, preambulasında bu ölkənin Qarabağla “miatsum”u barədə qərara istinad olan Konstitusiyasına dəyişikliklər edilməsə, Yerevan tərəfindən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması yenə boş söz kimi qalacaq. Natamamlıq olmamalıdır! Əgər Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qeyd-şərtlərlə və hər cür “əmma”larla tanımağı ürəyindən keçirərsə, o halda onun özünə münasibətdə də bu qeyd-şərtlər və həmahəng “əmma”lar əmələ gələcək. Güzgü kimi! Döyüş meydanında darmadağın edilmiş, gücü olmayan və gələcəkdə bu gücü bərpa etmək şansı olmayan Ermənistanın Azərbaycandan onun tanınmasını gözləməyi davam etdirməsi perspektivsizdir!

Hələ ki, Ermənistan onsuz da o qədər çox olmayan vaxtını itirməkdə davam edir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, biz bu gün təklif etdiyimizi gələcəkdə təklif etməyə bilərik. Bu təkliflər əbədi olmayacaq...

Bundan nəticə çıxarın.