Naxçıvan, 15 aprel, AZƏRTAC

Ötən əsrin yetişdirdiyi böyük Azərbaycan qadınlarından biri də görkəmli dövlət xadimi, Prezident təqaüdçüsü Səkinə Əliyevadır. Səkinə xanım Əliyeva 1925-ci il aprelin 15-də Naxçıvan şəhərində dünyaya göz açıb, orta təhsilini o zaman Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən 6 saylı məktəbdə alıb, tibb bacısı hazırlıq kursunu bitirib, sonra Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda təhsilini davam etdirib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin Aparatının İctimaiyyətlə əlaqələr və informasiya təminatı üzrə baş məsləhətçisi Zərnigar Orucəliyevanın məqaləsində Səkinə Əliyevanın həyat və fəaliyyətindən ətraflı bəhs olunur. AZƏRTAC-ın Naxçıvan bürosu həmin məqaləni təqdim edir:

Əmək fəaliyyətinə pioner dəstə rəhbəri kimi başlayan Səkinə Əliyeva bir müddət Naxçıvan Şəhər Partiya Komitəsinin kitabxanasında işləyib. 1945-ci ildə Babək rayonunun Qahab kənd məktəbinə dil-ədəbiyyat müəllimi təyin olunub. Bir il müəllim işləyən Səkinə xanım təhsilini Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki BDU) davam etdirib. Universiteti bitirdikdən sonra bir neçə il Naxçıvan şəhərində yerləşən 2 saylı qızlar məktəbində müəllim və Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsində təlimatçı vəzifəsində işləyib. 1953-1958-ci illərdə Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsinin qadınlar arasında iş aparan şöbənin və məktəblər şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. Sovet ideologiyasına görə vəzifədə yüksək pillələrə irəliləmək üçün vacib olan mərhələni – Ali Partiya Məktəbini 1960-cı ildə bitirən Səkinə Əliyeva Moskvadan Naxçıvana qayıdıb. Əvvəlcə Vilayət Partiya Komitəsində təlimatçı, mühazirəçilər qrupunun rəhbəri işləyib, bir müddət sonra isə Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının maarif naziri vəzifəsinə təyin olunub.

Yüksək təşkilatçılığı, məsuliyyət hissi və iş qabiliyyəti ilə seçilən Səkinə Əliyeva 1961-1963-cü illərdə Vilayət Partiya Komitəsində təbliğat-təşviqat üzrə katib vəzifəsində işləyib. 1963-cü ilin aprelin 9-da Naxçıvan MSSR Ali Sovetinin sessiyası keçirilib. Səkinə Əliyeva bu sessiyada Naxçıvan MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri seçilib və 27 il bu vəzifədə, eyni zamanda, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyəti sədrinin müavini vəzifəsində çalışıb. Fasiləsiz olaraq 6-11-ci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinə və Naxçıvan MSSR Ali Sovetinə deputat seçilib.

Hələ 15 yaşı olarkən ata itkisi kimi acı taleyi yaşamalı olsa da, həyat yolunu düzgün müəyyənləşdirən Səkinə Əliyeva əzmlə məqsədlərinə doğru addımlayıb, iti və parlaq zəkası, kamil və bütöv xarakteri ilə yaşadığı illərin fırtınalarından üzüağ çıxıb.

Xeyirxah insan, iradəli qadın olan Səkinə Əliyevanın ən böyük məqsədi isə heç kəsdən asılı olmayaraq işləyib ailəsini – anasını, qardaşını bu çətin vəziyyətdən çıxarmaq olub. Sonradan daha da böyük xeyirxah işlər görüb, xalqına ləyaqətlə xidmət edib.

“Qadın yurdun özülüdür, qadının xoşbəxtliyi – vətənin xoşbəxtliyidir, qadının tərəqqisi – ölkənin tərəqqisidir” fikrini rəhbər tutaraq özünə qarşı tələbkar olan Səkinə xanım Vilayət Partiya Komitəsində qadınlar arasında iş aparan şöbənin müdiri kimi muxtar respublikada qadınların sağlamlığının qorunması və təhsil alması məsələlərinə xüsusi diqqət yetirib. İlk növbədə, müəllimlərdən, həkimlərdən, orta tibb işçilərindən ibarət briqada təşkil edib, kəndlərdə qadınlarla söhbət aparmaları üçün rayonlara göndərib. Səkinə Əliyevanın işlədiyi müddətdə nail olduğu mühüm məsələlərdən biri də kolxoz və sovxozlarda mövsümi uşaq bağçalarının, körpələr evinin, tarla düşərgələrinin, iri kəndlərdə doğum evlərinin və ya rayon xəstəxanaları yanında doğum şöbələrinin açılması idi. Onun da gərgin səyi nəticəsində bir ilin içərisində dağ kəndlərindən başqa, demək olar ki, bütün kəndlərdə uşaq bağçaları, körpələr evi açıldı.

Həmin dövrdə onuncu sinfi qurtaran qızların əksəriyyəti xüsusi nəzarət altında imtahansız Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının müxtəlif ali məktəblərinə göndərilib, bu da başqa kəndlərdə qızların məktəblərə gəlməsinə və yuxarı siniflərdə oxumasına səbəb olub. Səkinə Əliyeva çoxuşaqlı analara verilmiş dövlət mükafatlarının onlara çatdırılması istiqamətində də fədakarlıqla çalışıb. Nəticədə qadınların sağlamlığının qorunmasına nail olunub, onlar kütləvi şəkildə təhsilə cəlb edilib, uşaq və ana ölümü halları azalıb.

Səkinə Əliyeva xalqa çox yaxın olan, onu sevən, onun maraqlarına xidmət edən dövlət xadimi olub. Qazandığı müvəffəqiyyətlərdən heç vaxt arxayınlaşmayan, həmişə axtarışda olan, nailiyyətlərini böyük zəhmətlə əldə edən Səkinə Əliyeva bir qayda olaraq, Vətənə xidmət etməyi özünə başlıca vəzifə seçib. O, həmin dövrün ideoloji təzyiqlərinə baxmayaraq, sovetlər dönəmində ölkəmizdə barmaqla sayılacaq əsl milli ruhun daşıyıcısı olan məmurlardan biri olub.

1990-cı ilin yanvarın 19-da Naxçıvan MSSR Ali Sovetinin növbədənkənar iclasında Azərbaycanın və onun tərkib hissəsi olan muxtar respublikanın suverenliyi və ərazi bütövlüyü müdafiə edilmədiyindən “Qars müqaviləsi” əsas götürülərək Naxçıvan MSSR-in SSRİ-nin tərkibindən çıxması barədə qəbul olunan tarixi qərar həmin vaxt Naxçıvan MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri olmuş Səkinə Əliyeva tərəfindən imzalanıb. Bəlkə də Səkinə Əliyeva bu qərarın hələ erkən olduğunu, qüvvədə qalmayacağını bilirdi. Amma o, azadlıq üçün çırpıntıların vaxtı-vədəsi olmadığını da yaxşı bilir və azadlığın ətrini duymağı bacarırdı. Əslində, onun bu imzasının mahiyyətində bugünkü azadlığımızın arzuları döyünürdü.

Sonralar ulu öndər Heydər Əliyev bu hadisələri belə dəyərləndirib: “1990-cı il yanvarın 19-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Sovetinin Naxçıvanın Sovetlər İttifaqının tərkibindən çıxması haqqında qərarı, mən hesab edirəm ki, tarixi bir əhəmiyyət kəsb edibdir. Doğrudur, Azərbaycanın Ali Soveti yanvarın 29-da bu qərarı ləğv edibdir. Amma bu, tarixdə qalan bir hadisədir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının insanları və Ali Sovetdə təmsil olunan adamlar öz iradələrini ifadə ediblər”.

XX əsrin 1970-1980-ci illərində ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən həyata keçirilən dövlət qadın siyasəti Azərbaycan qadınının sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni həyatda fəal iştirakını, dövlət orqanlarında geniş təmsil olunmasını təmin edib. Azərbaycan qadınına xas olan bütün cəhətləri özündə birləşdirən Səkinə Əliyevanın da 27 il Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri kimi yüksək vəzifədə fəaliyyət göstərməsi Ulu Öndərin Azərbaycan qadınına göstərdiyi qayğının, dövlət qadın siyasətinin əyani ifadəsidir. Təsadüfü deyil ki, Səkinə Əliyeva sonralar xatirələrində Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri vəzifəsində uzun müddət işləməsini Ulu Öndərimizin Azərbaycan qadınına göstərdiyi qayğının əyani ifadəsi olduğunu bildirib. Həmin dövrdə muxtar respublikada qadınların ictimai-siyasi həyatda fəallığı artıb. Maarif, səhiyyə, mədəniyyət müəssisələrində qadınların rəhbər vəzifələrə irəli çəkilməsinə ciddi fikir verilib. Qadınlar SSRİ-nin, Azərbaycan SSR-nin və Naxçıvan MSSR-in Ali sovetlərinə deputat seçilib. Yerli sovetlərdə qadın deputatların sayı da xeyli artıb. O cümlədən muxtar respublikada Ali Məhkəmənin sədrinin, Həmkarlar İttifaqı katibinin, Naxçıvan Şəhər Partiya Komitəsinin I katibinin, rayon partiya komitəsinin üçüncü katiblərinin, ictimai təminat nazirinin, səhiyyə, maarif nazirlərinin müavinlərinin və digər vəzifələrdə qadınların təmsil olunması təsadüfü deyildi.

Tanınmış ictimai-siyasi xadim təqaüddə olarkən də Ulu Öndərin diqqət və qayğısından kənarda qalmayıb, Prezident təqaüdünə layiq görülüb. Onun 50 ildən artıq əmək fəaliyyəti yüksək dəyərləndirilib, “Oktyabr inqilabı”, “Qırmızı əmək bayrağı” ordenləri, Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilib.

Səkinə Əliyevanın sağlam vətəndaş mövqeyi, keçdiyi həyat yolu, ictimai fəaliyyəti qadınlara nümunədir. Yaddaşlara xeyirxah və sadə insan kimi həkk olunan Səkinə xanım əbədiyyətə qovuşsa da, illər keçsə də nəsillərin yaddaşından silinməyəcək.