Bakı, 23 oktyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan Respublikasının xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov RİA Novosti-yə müsahibə verib. Nazir Bakının Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) daxil olub-olmayacağı, Xəzərin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın nə vaxt ratifikasiya ediləcəyi, habelə Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına dair danışıqlar prosesini kimin ləngitməsi barədə sualları cavablandırıb.

AZƏRTAC müsahibəni təqdim edir.

-Cənab nazir, biz sizinlə Aktauda Xəzər sammiti ərəfəsində söhbət etmişdik. Azərbaycan Xəzər dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın imzalanmasından iqtisadi sahədə hansı dividendlər əldə edəcək? Sazişin nə vaxt ratifikasiya edilməsi planlaşdırılır?

-İlk növbədə, vurğulamaq istəyirəm ki, Xəzər dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın imzalanması həqiqətən beş sahilyanı dövlətin xoş məramının əlaməti olan tarixi hadisədir. Ölkəmiz üçün bu sənədin əsas əhəmiyyəti sahilyanı dövlətlərin dənizin təbii ehtiyatlarından istifadə etmək üçün suveren və müstəsna hüquqlarını müəyyənləşdirməsindən ibarətdir. Beləliklə, Konvensiya neft-qaz sənayesi sahəsində müxtəlif layihələrin reallaşdırılmasının, habelə dənizdə digər təsərrüfat-iqtisadi fəaliyyətin həyata keçirilməsinin ardıcıllığını və təhlükəsizliyini təmin edir. Bundan əlavə, Konvensiya sahilyanı dövlətlərin suverenliyinin və müstəsna hüquqlarının şamil edildiyi ərazi sularını və balıq ovu zonalarını müəyyənləşdirir. Dəniz gəmiçiliyin sərbəstliyi və təhlükəsizliyi təmin olunur. Bu, Xəzər dənizində ticarətin və ölkələrimizin iqtisadiyyatının inkişafı baxımından müstəsna rol oynayır.

Konvensiyanın ratifikasiyası məsələsinə gəldikdə isə, ümid edirik ki, onu imzalamış ölkələr yaxın vaxtda zəruri dövlətdaxili prosedurları icra edə biləcəklər.

-Xəzərə dair işçi qrupun birinci görüşünün nə vaxt keçirilməsi gözlənilir? Danışıqların gündəliyindəki əsas məsələlər nədən ibarətdir?

-Məlum olduğu kimi, Konvensiyanın səmərəli şəkildə yerinə yetirilməsi və Xəzər dənizində əməkdaşlığın icmalı məqsədilə Aktau sammitində dövlət başçıları Xəzəryanı dövlətlərin səlahiyyətli nümayəndələri - xarici işlər nazirlərinin müavinləri səviyyəsində işçi qrup yaradılmasını qərara alıblar. Həmin qrupun ilk görüşünü bu il noyabr ayında Bakıda keçirmək planlaşdırılır. Bundan əlavə, dövlət başçıları sahilyanı ölkələrin ərazi sularının müəyyən edilməsi üçün ilk növbədə, Xəzər dənizində ilkin düz xətlərin müəyyən edilməsi metodikasına dair beştərəfli sazişin razılaşdırılmasına başlamaq barədə tapşırıq veriblər. Beştərəfli formatda danışıqların yeni mərhələsinin əsas gündəliyi bu məsələ olacaq.

-Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına dair Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşü hazırlanırmı? Bu ilin sonunadək onların əlaqələri mümkündürmü?

-Azərbaycan münaqişənin mərhələli şəkildə nizamlanması prosesinə başlamaq məqsədilə substantiv danışıqları davam etdirməyə hazırdır. Bundan əlavə, əgər siz son zamanlar danışıqların gedişini izləyirsinizsə, görmüş olarsınız, məhz Bakı nəticə əldə edilməsinə - Azərbaycanın ərazilərinin işğalına son qoyulmasına, məcburi köçkünlərin, o cümlədən Dağlıq Qarabağın Azərbaycan icmasının nümayəndələrinin öz evlərinə təhlükəsiz və layiqli şəkildə qayıtmaları, daha sonra Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunun erməni və azərbaycanlı icmalarından ibarət əhalisi üçün geniş özünüidarə hüquqlarının təmin edilməsi üçün şərait yaradılmasına yönəlmiş məsuliyyətli dialoqu davam etdirməyin zəruriliyi barədə mövqeyini dəfələrlə səsləndirib.

MDB-nin Düşənbədə keçirilmiş sonuncu sammiti çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev ilə Ermənistan Respublikasının Baş naziri arasında yüksək səviyyədə söhbət Azərbaycanın məzmunlu dialoqa hazır olduğunu göstərən əyani nümunədir. Təəssüf ki, Yerevanda hakimiyyətin dəyişməsi və hələ də müşahidə olunan siyasi turbulentlik bu prosesi müəyyən dərəcədə ləngidib. Ümidvarıq ki, Ermənistan rəhbərliyi yaxın vaxtlarda mövcud format çərçivəsində və məlum gündəlik əsasında danışıqlar prosesini davam etdirmək üçün siyasi iradə nümayiş etdirə biləcək.

-ABŞ Prezidentinin müşaviri Bolton bu həftə Azərbaycana gələcək. Amerikalı siyasətçinin sizin respublikanıza səfərinin gündəliyi nədən ibarətdir, hansı əsas mövzuları müzakirə etmək planlaşdırılır?

-Kifayət qədər çoxşaxəli xarici siyasi əlaqələr sisteminə malik olan Azərbaycan dünyada çox aktorlarla əlaqə saxlayır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvündən biri və ATƏT-in Minsk qrupunun üç həmsədrindən biri olan Birləşmiş Ştatlar həm də o dövlətlər sırasına aiddir ki, Azərbaycanın onlarla dialoq üçün geniş məkanı var.

-Hazırda Azərbaycanın KTMT-yə daxil olmasının mümkünlüyü məsələsi mətbuatda fəal müzakirə edilir. Doğrudanmı sizin respublika hazırda həmin təşkilatın üzvü olan ölkələrlə danışıqlar aparır?

-Biz dəfələrlə qeyd etmişik ki, Azərbaycan balanslaşdırılan xarici siyasət yürüdür. Bu baxımdan biz KTMT-nin üzvü olan bütün dövlətlərlə fəal ikitərəfli dialoqu və qarşılıqlı faydalı, bərabərhüquqlu əməkdaşlığı inkişaf etdiririk. Təbii ki, Ermənistan istisna olmaqla, çünki Ermənistan Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü, ölkəmizin beynəlxalq miqyasda tanınmış ərazilərinin işğalını davam etdirir, orada azərbaycanlı əhaliyə qarşı qanlı və total etnik təmizləmələr aparıb.