Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

İQTİSADİYYAT

İqtisadiyyatın “kölgə”dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyidir

İqtisadiyyatın “kölgə”dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyidir

Bakı, 29 iyul, Ramiz Quliyev, AZƏRTAC

Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətli bərpa dövrünə qədəm qoyub. 2021-ci ilin birinci yarısında əldə olunmuş iqtisadi nəticələr bunu deməyə əsas verir.

İlin ilk 6 ayı ərzində ÜDM 2 faiz, qeyri-neft ÜDM 5 faiz, ümumi ixrac 15 faiz, qeyri-neft ixracı 27 faiz, qeyri-neft sənayesi 16,6 faiz, valyuta ehtiyatlarımız 1 milyard ABŞ dolları artıb, ixrac idxalı 3,4 milyard dollar üstələyib.

Cari ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanın dövlət büdcəsinə vergi daxilolmaları 4 milyard 342 milyon manat təşkil edib. Daxilolmalar üzrə proqnoz 124,4 faiz yerinə yetirilib, o cümlədən qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 3 milyard 183,9 milyon manat olub, proqnozdan əlavə büdcəyə 498,8 milyon manat ödənilib. Azərbaycan iqtisadiyyatı böhranın təsirlərini aradan qaldıra bilib.

Ümumilikdə isə iqtisadiyyatımız son illər sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsi istiqamətində mühüm hədəflərə çatıb. Bu hədəflərin mühüm bir hissəsi ölkənin fiskal orqanları, o cümlədən vergi sistemi ilə bağlıdır.

Şəffaflıq gəlirlərin artımına yol açır

Vergi daxilolmaları iqtisadiyyatda baş verən proseslərin, bir növ, "güzgü"südür. Bu dinamikanın iqtisadi artımda mühüm payı var. Vergi daxilolmalarının sürətlənən artım dinamikası iqtisadiyyatda əhəmiyyətli şəffaflaşma proseslərinin baş verdiyini təsdiq edir.

Ötən dövrdə vergi siyasətində və vergi inzibatçılığında aparılmış islahatlar da öz müsbət nəticələrini verməkdədir.

İqtisadi göstəricilərdən öncə bu prosesin əvvəlinə nəzər salmaq yerinə düşər. Çünki islahatların fəlsəfəsi, onun qısa və uzunmüddətli hədəfləri baxımından haradan başladığımızı və hansı nöqtəyə gəldiyimizi aydın görməliyik. İslahatların ilkin anonsu verilərkən bu dəyişikliklər, yeni yanaşmalar dərhal qəbul edilmədi. Ölkəmizin vergi sistemində 2018-ci ildən şəffaflaşma ilə bağlı çağırışlar səsləndirildi və biznes üçün yeni istiqamətlər müəyyənləşdirildi. Şəffaf münasibətlərin qurulacağını, vergi orqanlarının uçotun qurulması və dövriyyələrin şəffaflaşdırılması ilə bağlı tələblərinin müvəqqəti xarakter daşıyacağını güman edənlər də var idi. Hətta bəzi hallarda prosesə müqavimət də göstərilirdi: qiymətlərin artacağı, bizim hələ şəffaflaşmaya hazır olmadığımız barədə fikirlər səsləndirilirdi.

Vergi sahəsində islahatların həyata keçirilməsinə Prezident İlham Əliyevin siyasi dəstəyi sayəsində nail olundu. Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin 9 ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasındakı çıxışında dövlətimizin başçısı kölgə iqtisadiyyatının yaratdığı fəsadların aradan qaldırılması, şəffaflığın təmin edilməsi, vergidən yayınmanın qarşısının alınması, bazarda sağlam rəqabətin təmin edilməsi istiqamətində tədbirlərin görülməsi ilə bağlı müvafiq göstərişlərini verdi və beləliklə, vergi qanunvericiliyinə dəyişikliklər paketi qısa müddətdə hazırlanaraq qəbul edildi.

Qanunvericilikdə əsaslı dəyişikliklər aparıldı, vergi dərəcələri optimallaşdırıldı, vergitutma bazası təkmilləşdirildi. Həyata keçirilən islahatlar vergi sahəsində şəffaflaşmaya yol açdı. Bunun nəticəsi isə 2020-ci ildə - iqtisadiyyatımızın pandemiya ilə sınandığı çətin bir dövrdə özünü göstərdi, vergi daxilolmalarının pandemiya şəraitində də durğunluq yaranmadı. İqtisadiyyatın "kölgə"dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyi oldu.

Böhran ilinin iqtisadi nəticələrinə nəzər salaq. 2020-ci ildə vergi daxilolmaları 7,4 milyard manat olub, vergi daxilolmaları üzrə illik proqnoza 102,7 faiz əməl edilib (o cümlədən qeyri-neft-qaz sektoru üzrə 103,9 faiz icra olunub). Qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 3,3 faiz artaraq 5,6 milyard manat, neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 20,6 faiz azalaraq 1,8 milyard manat təşkil edib.

Resessiya şəraitində qeyri-neft-qaz sektoru üzrə proqnozdan əlavə daxilolmalar 209 milyon manata yaxın olub. 2020-ci ildə qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmaların cəmi daxilolmalarda xüsusi çəkisi 2019-cu illə müqayisədə 5,1 faiz artaraq 76 faizə çatıb. Qeyri-neft-qaz sektoru üzrə vergi daxilolmalarının dövlət büdcəsinin qeyri-neft gəlirlərində xüsusi çəkisi 2019-cu ildəki 51,2 faizdən 2020-ci ildə 52,6 faizə yüksəlib. Eyni tendensiya bu il də davam etdirilərək vergi daxilolmaları üzrə proqnoz 124,4 faiz yerinə yetirilib. Təkcə qeyri-neft-qaz sektoru üzrə büdcəyə proqnozdan əlavə 498,8 milyon manat ödənilib.

Bundan başqa, ticarət dövriyyələrinin şəffaflaşmasına təkan verən mühüm addımlardan biri pərakəndə ticarət şəbəkəsində yeni nəsil onlayn kassa aparatlarının quraşdırılması olduğundan, məhz yeni nəsil kassa aparatlarının quraşdırılması ticarətdə dövriyyələrin leqallaşdırılmasına müsbət təsir göstərib. 2020-ci ilin 6 ayı ilə müqayisədə 2021-ci ilin 6 ayında onlayn kassa üzrə dövriyyə 2,1 dəfə artıb.

Biznes şəffaflığa adekvat cavab verir

Vergi islahatlarına başlanıldıqdan sonra əldə edilən rəqəmlərin və meyillərin təhlili şəffaf fəaliyyətin ən düzgün addım olduğunu bir daha göstərir. Kölgə iqtisadiyyatının miqyasının azaldılması, biznes fəaliyyətinin və gəlirlərin leqallaşdırılması sahəsində atılan addımlar iqtisadi baxımdan hər hansı fəsadlar yaratmadan öz müsbət nəticələrini verməkdədir.

Bu, bir daha göstərir ki, biznes leqal fəaliyyət göstərməyə, sağlam rəqabət şəraitində işləməyə meyillidir. Rəqabətin təmin edilməsi, qanunsuz sahibkarlığın qarşısının alınması, leqal fəaliyyətin vergi stimullaşdırılması mexanizmlərinin tətbiqi şəraitində biznes şəffaflaşma çağırışlarına müsbət reaksiya verir.

Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, biznes adaptasiya prosesindən uğurla keçməkdədir, çünki ötən dövr ərzində sahibkarlar düzgün işləməyin üstünlüklərini öz təcrübələrində hiss ediblər.

Məsələn, pandemiya şəraitində müvəqqəti vergi rejiminin qəbulu, vergi yükünün azaldılması, həmçinin inzibati prosedurlarda güzəştlər və tətillər şəffaf işləyən sahibkarlara aid edilmişdi. Şəffaf fəaliyyət pandemiya müddətində sahibkarlara verilən maliyyə dəstəyi üçün də başlıca prinsip kimi müəyyənləşdirildi. İşçi sayını düzgün göstərən, vergi orqanları tərəfindən qeydiyyatdan keçərək fəaliyyət göstərən, eləcə də gəlirlərini olduğu kimi bəyan edən sahibkarlara dəstək verildi ki, bunun da nəticəsində maliyyə dəstəyi almaq istəyən digər sahibkarlar da gəlirlərini düzgün bəyan etməyə başladılar və beləliklə, şəffaflığın əhatə dairəsi daha da genişləndi. Beləliklə, iqtisadi artıma dövlət dəstəyi mexanizmlərinin dürüst yerinə yetirilməsi ölkə iqtisadiyyatı qarşısında müəyyənləşdirilmiş hədəflərə nail olmaq üçün ən effektiv vasitəyə çevrildi.

Sözügedən sahələrdə ölkəmizin uğurları göz qabağındadır. İndi mühüm olan bu yolu davam etdirmək və iqtisadiyyatın vergi yolu ilə tənzimlənməsinə töhfə verməkdir.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Azərbaycan “BRICS Sports Games Kazan 2024” beynəlxalq multi-idman oyunlarında uğurlu çıxış edib

Milli Hidrometeorologiya Xidməti: Bakıda küləyin sürəti 19 m/s olub

Naxçıvanda “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqresi keçirilir

Rəqəmsal İdeya Müsabiqəsinin bağlanış mərasimi keçirilib

Azərbaycanın iki üzgüçüsü “Paris-2024” Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya qazanıb

Faktiki hava: İntensiv yağış yağıb, çaylardan sel keçib

Avro 2024: Avstriya yığması inamlı qələbə qazanıb

Millətlər Liqası: Türkiyə yığması mübarizəni dayandırıb

Balakəndə minik maşını TIR-la toqquşub, ölən var

Bakıda Rusiya-Azərbaycan Ekspert Şurasının beşinci iclası keçirilib  YENİLƏNİB VİDEO

Mədəniyyət Nazirliyi: Filmlərlə bağlı senzuranın tətbiqindən söhbət gedə bilməz

Elm və təhsil naziri Naxçıvanda vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Böyük Britaniyanın dövlət borcu 63 ildə ən yüksək səviyyəyə çatıb

Azərbaycanın dəmiryolu sistemində yaşıl gələcək naminə səmərəli işlər görülür

Onaybek Abdilov: Oğuz mədəniyyətini, ənənələrini, ailə dəyərlərini qoruyub saxlamaq borcumuzdur

Parlamentin iclasında Milli Məclisə növbədənkənar seçkilərin təyin olunması ilə bağlı Prezidentə müraciət qəbul edilib YENİLƏNİB

Rəis müavini: Respublikada bir işçiyə düşən orta aylıq əməkhaqqı 5,2 faiz artıb

Avro-2024: Ukrayna millisi əzmkar qələbə qazanıb

Güclü külək səbəbindən Aqrar Sığorta Fonduna son bir həftədə 120-dən çox müraciət daxil olub

Eldar Quliyev: Türk xalqlarına məxsus dəyərlərin qorunması istiqamətində birgə işlərimizi davam etdirəcəyik

Braziliya Federativ Respublikasının Prezidenti Luiz İnasio Lula da Silvadan

Qazaxıstan nümayəndə heyəti Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasında olub

Sertifikasiya imtahanında 13 riyaziyyat müəllimi maksimum nəticə göstərib

Qırğızıstanın Azərbaycandakı səfirinin ölkəmizdə diplomatik fəaliyyəti başa çatır

Ana və qızları müəllimlərin sertifikasiyası imtahanında yüksək bal topladı

Avropa çempionatı: Azərbaycan ağırlıqqaldıranı 3 medal qazanıb

Bu gün müəllimlərin sertifikasiyası imtahanında 8 580 nəfər iştirak edib

Pedaqoji Universitetin magistraturasına 30 ixtisaslaşma üzrə qəbul aparılır

Lisey və gimnaziyaların 7 və 8-ci sinifləri üzrə mərkəzləşdirilmiş qaydada qəbul imtahanı keçirilib

® Qədim tarix, müxtəlif dad, əsl ləzzət

“Qərbi Azərbaycana qayıdış” olimpiadasının qalibləri məlum olub

BDU-nun gənc tədqiqatçısı ABŞ-da azometin törəməsinin antibakterial təsirinə dair çıxış edib

Fransada parlament seçkiləri: ifrat sağçılar öndədir - Sorğu

AQTA sədri Göyçayda vətəndaşları qəbul edəcək

Naxçıvanda bütün müəllimlər sertifikatlaşdırma imtahanından uğurla keçib

Məşğulluğa kömək göstərən əlaqələndirmə komitələrinin fəaliyyətinə dair növbəti respublika müşavirəsi keçirilib

“Azərbaycan ədəbiyyatı: mərhələlər və simalar” monoqrafiyası çapdan çıxıb

Moskvada MDB İqtisadi Şurasının iclası olub

İnstitutun elmi jurnalının “Scopus” bazasında təsir əmsalı açıqlanıb

“Qəbələ” klubu serbiyalı məşqçi ilə müqavilə imzalayıb

“TRT Avaz” Şuşa şəhərinin bərpası və rekonstruksiyası haqqında reportaj hazırlayıb

Azərbaycanın 3 güləşçisi Dünya Seriyasının Fransa mərhələsində mübarizə aparacaq

Nazir müavini: Əlaqələndirmə komitələrinin fəaliyyəti formal xarakter daşımamalıdır

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərin təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə müraciət edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərarı

“Neftçi” Azərbaycan millisinin üzvü ilə yollarını ayırıb

Uşaq bağçasında baş vermiş külli miqdarda mənimsəmə faktı ilə bağlı cinayət işi başlanılıb

® “Unibank” və AZAL-dan kampaniya: Təyyarə biletini al, 6 ayadək faizsiz ödə!

Sumqayıtda üç nəfəri qəsdən öldürməkdə təqsirləndirilən şəxs barəsində cinayət işi məhkəməyə göndərilib

BMU-da imtahan sessiyası davam edir

AZƏRBAYCANIN GƏNC MUSİQİÇİLƏRİ
Məsumə Əliyeva

DİM magistraturaya qəbul imtahanlarının nəticələri ilə bağlı bəzi statistik göstəriciləri açıqlayıb

Azərbaycan, İran və Rusiya arasında avtomobil nəqliyyatı ilə yükdaşımalar sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi müzakirə edilib

Jurnalistlər üçün “Rəqəmsal savadlılıq” təlimi keçirilib

Magistraturaya qəbul imtahanında bu il 24 min 858 bakalavr iştirak edib

Baş hakim: Məqsədimiz bölgələrdə gimnastikanı daha da inkişaf etdirməkdir

Qazaxıstanın nümayəndə heyəti Müdafiə Nazirliyinin Hərbi Polis İdarəsini ziyarət edib

Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin kollektivi fəxri xiyabanı ziyarət edib

Bu il magistraturaya qəbul imtahanında 44 nəfər 90 və daha yuxarı bal toplayıb

Azərbaycan alimlərinin “Tətbiqi mexanika” dərs vəsaiti beynəlxalq müsabiqənin laureatı seçilib

Baş prokuror Bakının Binəqədi rayonunda vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Şamaxıda gənclərin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə rolu müzakirə edilib

“COP29-a həsr olunmuş Yüksək Səviyyəli 29-cu Toplantının iştirakçıları Zəngilan məscidində və “Ağalı” hotelində olublar VİDEO

Kənd təsərrüfatı naziri Astarada vətəndaşları qəbul edib, fermerlərlə görüşüb

Nərminə Həsənli: Blogerlik insanları mütaliəyə cəlb etməkdə mənə kömək edir

“Antiqona” tamaşası növbəti dəfə nümayiş olunacaq

Müəllimlər imtahandan sonra təəssüratlarını bölüşdülər: Kurikulum sualları çətin idi

Mil-Muğan regionu üzrə 450-yə yaxın müəllim sertifikatlaşdırma imtahanında iştirak edib VİDEO

Yol polisi küləkli hava şəraiti ilə əlaqədar hərəkət iştirakçılarına müraciət edib

Ombudsman: Beynəlxalq təşkilatlar Ermənistanın mina terroruna biganə qalmamalıdır

Azərbaycanda leqal şəkildə fəaliyyət göstərən işçilərin sayı son 7 ildə 45,4 faiz artıb

IOTA-ya prezidentliyi dövründə Azərbaycan vergi idarələrinin modernizasiyası üçün daha çox dəstək alacaq

Əziz Ələkbərli: Biz tarixi torpaqlarımıza qayıtmaqda qərarlıyıq

Daxili İşlər Nazirliyinin Hərbi İnstitutunda məzunların növbəti buraxılışı olub

Azərbaycanı Avropa çempionatında təmsil edəcək yeniyetmə boksçular açıqlanıb

Neftçalada aerobika gimnastikası üzrə ölkə çempionatı başa çatıb, qaliblər mükafatlandırılıblar

Çində leysan səbəbindən 38 nəfər ölüb, 2 nəfər itkin düşüb VİDEO

Bakı Ali Neft Məktəbinin 11 tələbəsi “SOCAR Türkiyə”də təcrübə keçəcək

Türk Dövlətləri Təşkilatının böyük güc mərkəzinə çevriləcəyi qaçılmazdır ŞƏRH

BDU Türkiyənin Balıkesir Universiteti ilə “Erasmus” mübadilə protokolu imzalayıb

Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında növbəti astroseminar

“COP29-a Aparan Yol: Dayanıqlı və Davamlı Gələcək” mövzusunda Yüksək Səviyyəli 29-cu Toplantı başa çatıb

Musiqi, incəsənət məktəb və mərkəzlərinə şagird qəbulu üzrə imtahanlar başlanıb

Dövlət Komissiyası: İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə aşkarlanan iki erməni hərbçinin meyitlərinin qalıqları qarşı tərəfə verilib

Yeniyetmə voleybolçular Xaçmaz Olimpiya İdman Kompleksində yarışırlar

ÜST dünyada vəbaya yoluxma hallarının artmasından narahatdır

Tovuzda zəncirvarı qəza olub, 1 nəfər ölüb VİDEO

Moldova Prezidenti Aİ-yə üzvlüklə bağlı fərman imzalayıb

Saray və Masazır qəsəbələrində silah-sursat aşkarlanıb VİDEO

“Fənərbağça” ilk transferini reallaşdırıb, kapitanı ilə müqaviləni uzadıb

Lənkəran gəncləri Qərbi Azərbaycan həqiqətləri mövzusunda məlumatlandırılıblar

Əlcəzairdə Şuşa haqqında kitab çapdan çıxıb

“Azərbaycan Respublikasının 1999-cu il 7 dekabr tarixli 768-IQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Gömrük orqanlarında xidmət haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 21 may tarixli 1153-VIQD nömrəli Qanununun tətbiqi və “Gömrük orqanlarında xidmət haqqında” Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1999-cu il 30 dekabr tarixli 243 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı açıqlanıb

Mingəçevirdə qəsdən adam öldürmə faktına görə cinayət işi başlanıb

Azərbaycan Respublikasının 1999-cu il 7 dekabr tarixli 768-IQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Gömrük orqanlarında xidmət haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikasının Qanunu

ETX alış-satış platformalarındakı dələduzluq halları ilə bağlı vətəndaşlara xəbərdarlıq edir

Qohum nikahlar və erkən evliliklərlə bağlı qanunvericiliyə dəyişiklik edilir 

Yeniyetmə gimnast: Böyüklər arasında ilk yarışım uğurlu alındı

BDU-ya 1400-dən çox magistrantın qəbulu proqnozlaşdırılır

Güclü küləyin bir neçə avtomobil yolunda yaratdığı problem aradan qaldırılıb