Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

İQTİSADİYYAT

İqtisadiyyatın “kölgə”dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyidir

İqtisadiyyatın “kölgə”dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyidir

Bakı, 29 iyul, Ramiz Quliyev, AZƏRTAC

Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətli bərpa dövrünə qədəm qoyub. 2021-ci ilin birinci yarısında əldə olunmuş iqtisadi nəticələr bunu deməyə əsas verir.

İlin ilk 6 ayı ərzində ÜDM 2 faiz, qeyri-neft ÜDM 5 faiz, ümumi ixrac 15 faiz, qeyri-neft ixracı 27 faiz, qeyri-neft sənayesi 16,6 faiz, valyuta ehtiyatlarımız 1 milyard ABŞ dolları artıb, ixrac idxalı 3,4 milyard dollar üstələyib.

Cari ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanın dövlət büdcəsinə vergi daxilolmaları 4 milyard 342 milyon manat təşkil edib. Daxilolmalar üzrə proqnoz 124,4 faiz yerinə yetirilib, o cümlədən qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 3 milyard 183,9 milyon manat olub, proqnozdan əlavə büdcəyə 498,8 milyon manat ödənilib. Azərbaycan iqtisadiyyatı böhranın təsirlərini aradan qaldıra bilib.

Ümumilikdə isə iqtisadiyyatımız son illər sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsi istiqamətində mühüm hədəflərə çatıb. Bu hədəflərin mühüm bir hissəsi ölkənin fiskal orqanları, o cümlədən vergi sistemi ilə bağlıdır.

Şəffaflıq gəlirlərin artımına yol açır

Vergi daxilolmaları iqtisadiyyatda baş verən proseslərin, bir növ, "güzgü"südür. Bu dinamikanın iqtisadi artımda mühüm payı var. Vergi daxilolmalarının sürətlənən artım dinamikası iqtisadiyyatda əhəmiyyətli şəffaflaşma proseslərinin baş verdiyini təsdiq edir.

Ötən dövrdə vergi siyasətində və vergi inzibatçılığında aparılmış islahatlar da öz müsbət nəticələrini verməkdədir.

İqtisadi göstəricilərdən öncə bu prosesin əvvəlinə nəzər salmaq yerinə düşər. Çünki islahatların fəlsəfəsi, onun qısa və uzunmüddətli hədəfləri baxımından haradan başladığımızı və hansı nöqtəyə gəldiyimizi aydın görməliyik. İslahatların ilkin anonsu verilərkən bu dəyişikliklər, yeni yanaşmalar dərhal qəbul edilmədi. Ölkəmizin vergi sistemində 2018-ci ildən şəffaflaşma ilə bağlı çağırışlar səsləndirildi və biznes üçün yeni istiqamətlər müəyyənləşdirildi. Şəffaf münasibətlərin qurulacağını, vergi orqanlarının uçotun qurulması və dövriyyələrin şəffaflaşdırılması ilə bağlı tələblərinin müvəqqəti xarakter daşıyacağını güman edənlər də var idi. Hətta bəzi hallarda prosesə müqavimət də göstərilirdi: qiymətlərin artacağı, bizim hələ şəffaflaşmaya hazır olmadığımız barədə fikirlər səsləndirilirdi.

Vergi sahəsində islahatların həyata keçirilməsinə Prezident İlham Əliyevin siyasi dəstəyi sayəsində nail olundu. Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin 9 ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasındakı çıxışında dövlətimizin başçısı kölgə iqtisadiyyatının yaratdığı fəsadların aradan qaldırılması, şəffaflığın təmin edilməsi, vergidən yayınmanın qarşısının alınması, bazarda sağlam rəqabətin təmin edilməsi istiqamətində tədbirlərin görülməsi ilə bağlı müvafiq göstərişlərini verdi və beləliklə, vergi qanunvericiliyinə dəyişikliklər paketi qısa müddətdə hazırlanaraq qəbul edildi.

Qanunvericilikdə əsaslı dəyişikliklər aparıldı, vergi dərəcələri optimallaşdırıldı, vergitutma bazası təkmilləşdirildi. Həyata keçirilən islahatlar vergi sahəsində şəffaflaşmaya yol açdı. Bunun nəticəsi isə 2020-ci ildə - iqtisadiyyatımızın pandemiya ilə sınandığı çətin bir dövrdə özünü göstərdi, vergi daxilolmalarının pandemiya şəraitində də durğunluq yaranmadı. İqtisadiyyatın "kölgə"dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyi oldu.

Böhran ilinin iqtisadi nəticələrinə nəzər salaq. 2020-ci ildə vergi daxilolmaları 7,4 milyard manat olub, vergi daxilolmaları üzrə illik proqnoza 102,7 faiz əməl edilib (o cümlədən qeyri-neft-qaz sektoru üzrə 103,9 faiz icra olunub). Qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 3,3 faiz artaraq 5,6 milyard manat, neft-qaz sektoru üzrə daxilolmalar 20,6 faiz azalaraq 1,8 milyard manat təşkil edib.

Resessiya şəraitində qeyri-neft-qaz sektoru üzrə proqnozdan əlavə daxilolmalar 209 milyon manata yaxın olub. 2020-ci ildə qeyri-neft-qaz sektoru üzrə daxilolmaların cəmi daxilolmalarda xüsusi çəkisi 2019-cu illə müqayisədə 5,1 faiz artaraq 76 faizə çatıb. Qeyri-neft-qaz sektoru üzrə vergi daxilolmalarının dövlət büdcəsinin qeyri-neft gəlirlərində xüsusi çəkisi 2019-cu ildəki 51,2 faizdən 2020-ci ildə 52,6 faizə yüksəlib. Eyni tendensiya bu il də davam etdirilərək vergi daxilolmaları üzrə proqnoz 124,4 faiz yerinə yetirilib. Təkcə qeyri-neft-qaz sektoru üzrə büdcəyə proqnozdan əlavə 498,8 milyon manat ödənilib.

Bundan başqa, ticarət dövriyyələrinin şəffaflaşmasına təkan verən mühüm addımlardan biri pərakəndə ticarət şəbəkəsində yeni nəsil onlayn kassa aparatlarının quraşdırılması olduğundan, məhz yeni nəsil kassa aparatlarının quraşdırılması ticarətdə dövriyyələrin leqallaşdırılmasına müsbət təsir göstərib. 2020-ci ilin 6 ayı ilə müqayisədə 2021-ci ilin 6 ayında onlayn kassa üzrə dövriyyə 2,1 dəfə artıb.

Biznes şəffaflığa adekvat cavab verir

Vergi islahatlarına başlanıldıqdan sonra əldə edilən rəqəmlərin və meyillərin təhlili şəffaf fəaliyyətin ən düzgün addım olduğunu bir daha göstərir. Kölgə iqtisadiyyatının miqyasının azaldılması, biznes fəaliyyətinin və gəlirlərin leqallaşdırılması sahəsində atılan addımlar iqtisadi baxımdan hər hansı fəsadlar yaratmadan öz müsbət nəticələrini verməkdədir.

Bu, bir daha göstərir ki, biznes leqal fəaliyyət göstərməyə, sağlam rəqabət şəraitində işləməyə meyillidir. Rəqabətin təmin edilməsi, qanunsuz sahibkarlığın qarşısının alınması, leqal fəaliyyətin vergi stimullaşdırılması mexanizmlərinin tətbiqi şəraitində biznes şəffaflaşma çağırışlarına müsbət reaksiya verir.

Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, biznes adaptasiya prosesindən uğurla keçməkdədir, çünki ötən dövr ərzində sahibkarlar düzgün işləməyin üstünlüklərini öz təcrübələrində hiss ediblər.

Məsələn, pandemiya şəraitində müvəqqəti vergi rejiminin qəbulu, vergi yükünün azaldılması, həmçinin inzibati prosedurlarda güzəştlər və tətillər şəffaf işləyən sahibkarlara aid edilmişdi. Şəffaf fəaliyyət pandemiya müddətində sahibkarlara verilən maliyyə dəstəyi üçün də başlıca prinsip kimi müəyyənləşdirildi. İşçi sayını düzgün göstərən, vergi orqanları tərəfindən qeydiyyatdan keçərək fəaliyyət göstərən, eləcə də gəlirlərini olduğu kimi bəyan edən sahibkarlara dəstək verildi ki, bunun da nəticəsində maliyyə dəstəyi almaq istəyən digər sahibkarlar da gəlirlərini düzgün bəyan etməyə başladılar və beləliklə, şəffaflığın əhatə dairəsi daha da genişləndi. Beləliklə, iqtisadi artıma dövlət dəstəyi mexanizmlərinin dürüst yerinə yetirilməsi ölkə iqtisadiyyatı qarşısında müəyyənləşdirilmiş hədəflərə nail olmaq üçün ən effektiv vasitəyə çevrildi.

Sözügedən sahələrdə ölkəmizin uğurları göz qabağındadır. İndi mühüm olan bu yolu davam etdirmək və iqtisadiyyatın vergi yolu ilə tənzimlənməsinə töhfə verməkdir.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

15 iyun tariximizin ən parlaq səhifələrindən biridir

“Avro 2024”: Son çempion turnirə qələbə ilə başlayıb

Qazaxıstan Almaniyaya bir milyon tondan çox neft tədarük edəcək

Londonda Kral Çarlzın rəsmi doğum günü keçirilib

Avropa çempionatları tarixində ən erkən qol vurulub

Milli Qurtuluş Günündə Şirvanda “Xilaskar” filmi nümayiş olunub

Şimali Kipr Prezidenti Ersin Tatar əlamətdar günlər münasibətilə Azərbaycanı təbrik edib

“Vəhdəti-vücud” günü

Ermənistanda Daşnaksütyun partiyasının 20-yə yaxın üzvü saxlanılıb

“Avro 2024”: İspaniya Xorvatiyaya üç cavabsız qolla qalib gəlib

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Milli Qurtuluş Günü münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib

Şuşa Bəyannaməsi bu müdrik kəlamların həyatiliyinin təsdiqidir – ŞƏRH

Prezident İlham Əliyev Qurban bayramı ilə bağlı paylaşım edib

Azərbaycanda yay turizm mövsümünə start verilib

BDU kollektivi Fəxri xiyabanda Ulu Öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət edib

Ulu Öndər Heydər Əliyev həyatının böyük hissəsində Azərbaycanın məsuliyyətini öz çiyinlərində daşıyıb - ŞƏRH

“Qəbələ” klubu fransalı yarımmüdafiəçi ilə vidalaşıb

Türkiyənin Sabancı Universitetinin nümayəndə heyəti SOCAR-da olub

Tbilisidə “Qafqaz evi” ideyası: sülh və təhlükəsizlik” layihəsi çərçivəsində dəyirmi masa keçirilib

“Zirə” braziliyalı hücumçu ilə müqavilə imzalayıb

Fransada fermerler yenidən nümayişə çıxacaqlarını bəyan ediblər

Türkiyənin Milli Müdafiə Nazirliyi Azərbaycan xalqını təbrik edib

Abşeron rayonunda Milli Qurtuluş Günü təntənə ilə qeyd olunub

ŞKTR parlamentinin spikeri Heydər Əliyevin Azərbaycanın xilasında tarixi rolunu vurğulayıb

Türkiyəli ekspert: Bakı ilə Ankaranın birliyi Türk dünyasının həmrəyliyinin stimuludur VİDEO

Şuşada “Türk dünyası-2040: gələcəyə konseptual baxış” mövzusunda panel sessiya təşkil olunub

“Avro 2024”: İsveçrə millisi Macarıstana qalib gəlib

III Beynəlxalq Bakı Piano Festivalı ərəfəsində mətbuat konfransı keçirilib

Milli Qurtuluş Günü münasibətilə Azərbaycan Ordusunda silsilə tədbirlər keçirilib VİDEO

Tahir Mirkişili: İyunun 15-i Azərbaycan tarixinə yeni dövrün başlanğıcı kimi düşüb

Ahıl və tənha vətəndaşlara qarşı dələduzluğa cəlb edilən 14 nəfər saxlanılıb VİDEO

Şuşada partiya diplomatiyasının yeni dialoq platforması olması ilə bağlı müzakirələr aparılıb

Finlandiya quş qripinə qarşı vaksin alır

SOCAR-ın “Eko park”ında QHT nümayəndələri ilə görüş keçirilib

Xocalı prospektinin Yusif Səfərov küçəsi ilə kəsişməsində yol hərəkəti yenidən təşkil edilir

Azərbaycan tamamilə müstəqil siyasət yürüdən ölkə kimi beynəlxalq aləmdə böyük nüfuz qazanıb - RƏY

“Kəpəz” klubu iki legioner futbolçu ilə yollarını ayırıb

Bu il Hindistandan ölkəmizə 90 mindən çox turist gəlib

Azərbaycan torpaqlarının işğaldan azad edilməsi Qafqazda sülhün bərqərar olması deməkdir

Hulusi Kılıç: Şuşa Bəyannaməsi regionda sülhün, sabitliyin və təhlükəsizliyin təminatıdır

Kənan Quluzadə: Bu il turist sayının 2019-cu ilin rəqəmlərinə yaxınlaşacağına inanırıq

Azərbaycanda ilk və tək qadın futbol məşqçisini yaxından tanıyaq

Aygün Attar: Şuşa Bəyannaməsi TDT-də birliyi gücləndirən amillərdən biridir

Baş Prokurorluq: Beynəlxalq axtarışda olan şəxs Avstriyaya təhvil verilib

Türkiyənin nazirləri Azərbaycan rəhbərliyini və xalqını Milli Qurtuluş Günü münasibətilə təbrik ediblər

Səməd Seyidov: Bu gün tamamilə başqa bir Azərbaycanın, Türk dünyasının şahidiyik

700 bal toplayan Şəki məktəblisi: Gələcəkdə süni intellekt sahəsində Azərbaycanı layiqincə təmsil edəcəyimə inanıram VİDEO

Polis bayram günləri ilə əlaqədar gücləndirilmiş iş rejimində xidmətini davam etdirir VİDEO

Kayrat Osmonaliyev: Türk dünyası üçün təhlükəsizlik sisteminin yaradılması məsələsini gündəmə gətirməyin vaxtıdır

Qırğız diplomat: TDT-nin gücü onu təşkil edən dövlətlərin birliyindədir

DSX-nın Xüsusi Məktəbində tədris ilinin başa çatması ilə əlaqədar “Son zəng” tədbiri keçirilib VİDEO

Milli Qurtuluş Günü Tbilisidə qeyd edilib

Paris Olimpiadasına lisenziya qazanan boksçularla görüş olub

Bakıda “Sevgi Meksikadır” adlı konsert proqramı təqdim olunub VİDEO

Beynəlxalq konfransda Qarabağda minalanmış ərazilərin ekologiyaya vurduğu ziyandan danışılıb

Azərbaycan ağırlıqqaldıranı Avropa birinciliyində gümüş medal qazanıb

Ulu Öndər Heydər Əliyev hər bir qələbəmizin rəmzidir - ŞƏRH

Türkiyə parlamentinin sədri Azərbaycan xalqını Milli Qurtuluş Günü münasibətilə təbrik edib

“Azərişıq” Qurban bayramında gücləndirilmiş iş rejimində fəaliyyətini davam etdirəcək

Çinin hərbi nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri davam edir

Baş nazir və Milli Məclisin sədri Ulu Öndər Heydər Əliyevin Fəxri xiyabanda məzarını ziyarət ediblər

Türkiyə ordusu İraqın şimalında və Suriyada 17 terrorçunu məhv edib

Hərbi Prokurorluq və Dövlət Sərhəd Xidməti Cəlilabadda birgə tədbir keçiriblər

Türkiyənin müdafiə naziri: NATO-ya alternativ axtarmaq cəhdləri uğursuzluğa məhkumdur

NBA: “Dallas Maveriks” final seriyasını uzadıb

Milli Hidrometeorologiya Xidməti baş verə biləcək sel və daşqınlarla əlaqədar xəbərdarlıq edib

Şamil Ayrım: Türk dünyası Türkiyə və Azərbaycanın dövlət başçıları ilə qürur duyur

Muxtar Respublika üzrə 8 ünvanda qurbanlıq heyvanların satışı və kəsimi həyata keçiriləcək

Macarıstan Aİ-nin Ukrayna ilə danışıqlar üzrə Budapeştin şərtini qəbul etdiyini bildirib

Attila Tilki: Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtında toplaşmağımız qürurvericidir

Sabah ölkə ərazisində havanın yağmursuz keçəcəyi gözlənilir

Füzulidə “Milli Qurtuluşdan Zəfərə” adlı məktəblilərin yaradıcılıq festivalı keçirilib VİDEO

Zafer Sırakaya: TDT ölkələrinin parlamentlərarası və siyasi partiyalarının əlaqələri birliyimiz üçün önəmlidir

Şimali Kiprin Baş naziri: TDT-nin qlobal problemlər və geosiyasi fonda əhəmiyyəti böyükdür

Hərbi Qənimətlər Parkında “2K11 Kruq” zenit-raket kompleksinin nümayişi Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlıq və şücaətinin bir nümunəsidir VİDEO

Baş nazirin müavini: Vətən müharibəsindəki Qələbədə Türk dünyasının dəstəyi bizim üçün çox dəyərlidir

Şuşada keçirilən plenar sessiyada TDT-nin qlobal təhlükəsizliyə regional töhfələri müzakirə edilib

FHN çimərliklərdə təhlükəsizlik qaydaları ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib VİDEO

Əli Əhmədov: Türk dünyası ölkələrinin indiyədək mövcudluğunun səbəbləri ortaq dəyərlərə malik olmalarıdır

Səfir: “Dəmirağacı parkı”ndan danışmaq mənə böyük şərəf hissi verir

Aktam Xaitov: TDT qlobal təhlükəsizliyə və regional inkişafa töhfə verməyə qadirdir

Milli Qurtuluş Günü ilə bağlı fləş-mob hazırlanıbVİDEO

Aslana Əliyeva: Azərbaycan rəqsi zərifliyi ilə seçilir

Aktam Xaitov: Özbəkistan Qarabağ torpağında mədəniyyət obyektlərinin bərpasına töhfə verməyə hazırdır

AMANAT-ın icra katibi: Partiyalararası əməkdaşlıq qardaş türk dövlətlərinin birliyinin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir

Daulet Kəribek: Şuşada keçirilən bugünkü konfransın yeni strateji məqsədlər üçün başlanğıc nöqtəsi olacağına inanıram

Milli Qurtuluş Günü – Zəfər salnaməmizin başlanğıcı

TBMM-nin üzvü: Regionda normallaşma istiqamətində Azərbaycanın səylərinə dəstəyimizi davam etdiririk

Böyük Britaniya və Şimali İrlandiyanın Kralı Əlahəzrət III Çarlza

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva 15 İyun - Milli Qurtuluş Günü ilə bağlı paylaşım edib

Dövlət Yol Polisi Qurban bayramı ilə əlaqədar gücləndirilmiş iş rejimində xidmət aparacaq

Tibb Universitetində əcnəbi tələbələr üçün "Miqrasiya qaydaları" mövzusunda tədbir keçirilib

Efkan Ala: Şuşa Bəyannaməsi bizi ortaq hədəflərimizə aparan yol xəritəsidir

Şuşa Bəyannaməsi ilə Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri sağlam təməllər üzərində qurulub

Türkiyə XİN: “Bir millət, iki dövlət” olaraq əbədiyyən bir yerdə olacağıq

YAP Sədrinin müavini: Qlobal kataklizmlər fonunda dövlətçilik maraqlarının qorunması aktual və vacib məsələdir

DİN: Ötən gün cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 34 nəfər saxlanılıb

Tahir Budaqov: Ümummilli Liderin Türk dünyasında xidmətləri bu gün böyük minnətdarlıqla xatırlanır

YAP Sədrinin müavini: Zəngəzur dəhlizinin reallaşdırılması Türk dünyasında geosiyasi fəallığın artmasına təkan verəcək

Tahir Budaqov: Müasir Azərbaycan reallığı Ümummilli Lider Heydər Əliyevin əbədiyaşar ideyaları və zəngin dövlətçilik irsi ilə bağlıdır