Bakı, 26 may (AZƏRTAC). Bu yaxınlarda erməni KİV-lərində, o cümlədən “Qolos Armenii” qəzetində “Bu sadəcə uydurmadır” sərlövhəli məqalə dərc edilmişdir. Məqalədə deyilir ki, Ermənistana gəlmiş 3OOO “Azov kazak qoşunları”nın yürüş atamanı, yasovul İ.A.Çornıy Erməni Kazak Qüvvələri Birliyinin mətbuat mərkəzinə müsahibəsində bildirmişdir ki, Dağlıq Qarabağda müharibə olarsa, Ukrayna kazakları Azərbaycan tərəfində vuruşmayacaqlar. Qəzet həmçinin yazır ki, yasovul Çornıy “Azərbaycan kazakları həmyerlilər birliyinin” atamanı Viktor Merejkinin dediklərini şərh edərək bildirmişdir ki, guya heç zaman müsəlman kazakları, habelə Azərbaycan kazaklarının Ukrayna kazaklarına yardım üçün müraciət etməsi barədə eşitməmişdir. O demişdir ki, Ermənistana səfərindən məqsəd səfirliklər mübadiləsidir.

Müsahibədən görünür ki, İ.Çornıy Ukraynanın bütün kazak qoşunlarının adından danışmaq səlahiyyətini üzərinə götürmüşdür. Burada Azov kazak qoşunları barədə qısa məlumat vermək istərdik. Ukraynadakı bu kazak təşkilatının indiki rəhbərləri təfriqəçi kimi tanınır, çünki öz fitnə-fəsadları ilə Ukrayna kazaklarının Kalmius palankasını parçalayaraq Donetskdə öz vilayət təşkilatlarını yaratmışlar. Bu gün Azov kazakları yalnız rəsmi olaraq Ukrayna kazaklarının tərkibinə daxildirlər. Bu halda sual olunur: ayrılmış vilayət kazaklarının nümayəndəsi 33-ü ümumdövlət və beynəlxalq statusa malik 700 kazak təşkilatından ibarət bütöv Ukrayna kazaklarının adından danışa bilərmi?! Yasaul Ukrayna kazaklarının və Azərbaycan Kazakları Həmyerlilər Birliyinin rəsmi nümayəndələrinin görüş zamanı nə barədə danışdığını haradan bilir?!

Digər tərəfdən, Ermənistanda böyük təmtəraqla qarşılanmış yasovul Çornıy erməni jurnalistlərinə müsəlman kazakları barədə heç nə eşitmədiyini deyəndə riyakarlıq edib. Nəzərə alsaq ki, əvvəlcə xalq, sonra dindir, onda Çornıy nə üçün türk kazakları barədə heç nə eşitmədiyini deməmişdir?! Bizim vətəndaşların əksəriyyəti Azərbaycan türkləridir. Çünki bu, ona əl vermir. Bu halda məhz erməni kazakları “bəzədilmiş”, - Rusiyada və Ukraynada kazakları çox vaxt belə adlandırırlar, - görünərdilər. Azərbaycanda bunu eşitməzsiniz. Çornıy çox yaxşı bilir ki, kazakların tarixi dəhşətli dərəcədə təhqir edilmiş və saxtalaşdırılmışdır. Belə çıxır ki, qaçqın kəndlilər və qullar Rusiyanın hüdudlarından kənara çıxmağa fürsət tapmadıqda öz güclü və yaxşı silahlanmış orduları ilə o dövrün Reç Postpolita, Türkiyə və İran kimi qüdrətli ölkələrini darmadağın etməyə başlamışlar. Təhrif olunmuş tarixdən belə çıxır ki, onlar boş çöllərə üz tuturlarmış. Burada söhbət türk etnosunun nümayəndələrinin sıx məskunlaşdığı Don, Dnepr, Volqa, Ural və Terek sahillərindən gedir. Sən demə Rus dövləti bu qaçqın qullara xəzinədən əmək haqqı ödəyir, onları vergilərdən azad edir, torpaqları onlara ömürlük istifadəyə verirdi və onların özünüidarə sistemi var idi.

Nə üçün XV-XVI əsrlərdə “qul” ordularının Moskvaya, Serpuxova və Kaluqaya dəhşətli basqınlarını o dövrün rəsmi salnamələri qaçqın kəndlilərin deyil, tatarların hücumları adlandırırdı?! Kazakların, o cümlədən zarafatcıl İ.Çornının (əgər onun həqiqətən kazak kökləri varsa) Turan və Polovetsk ənənələrinin bilavasitə varisi olmasına birmənalı şəkildə işarə edən xeyli şəksiz fakt gətirmək olar!

Çornıy Ermənistana xoş gəlmək üçün bildirmişdir ki, müsəlman kazakları barədə eşitməmişdir. Kazak atamanı bilirmi ki, 1916-cı ildə birinci Qafqaz kazak alayının komandiri müsəlman, Terek kazakı, Qafqaz cəbhəsində qəhrəmancasına döyüşmüş polkovnik Elmurza Mistulov olmuşdur? Çornıy bilirmiş ki, hətta I Nikolayın dövründə Şimali Qafqazda kazaklar arasında müsəlmanların, buddist kalmıklar və buryatlar var idi? Onlar kazak olsalar da, öz milli özgürlüklərini və dinlərini itirməmişdilər. İ.Çornıy bilirmiş ki, Donda pravoslav məbədlərinin kütləvi şəkildə tikintisi kazak atamanı Razin üzərində qələbədən sonra başlanmışdır? O, İ.Qontanın üsyanına, “Koliivşinaya” dair materiallarndan, Zaparojye kazaklarının məbədlərdə İsa peyğəmbərin təsvirini nizə ilə deşməsindən xəbərdardırmı? İ.Çornıy kazakların ruslaşdırılmasına XVIII əsrin ikinci yarısından başlandığını bilirmi? O, rus ləhcəsi sayılan kazak dili ilə tanışdırmı? Kazakların milli mahnılarında hansı xalqın motivlərinin olmasından xəbərdardırmı? Onun yadına salmaq lazımdır ki, hətta XX əsrin əvvəllərində Tamanda kazak daxmalarında məişətdə türk ləhcəsindən istifadə olunurdu.

Daha bir xoşagəlməz sualı “Azov qoşunları”nın atamanına deyil, İ.Çornının sözlərini milli qələbə kimi öz saytlarında yayanlara ünvanlamaq istərdik: kazaklar tarixi və genetik kökləri ilə Azərbaycan türkləri, yoxsa ermənilərlə bağlıdırlar? Obyektivlik xətrinə deyək ki, hələ Kiyev Rus dövləti dövründə Qara dənizin şimal sahillərində və Şimali Qafqazda erməni məskənləri salınmağa başlandı. Lakin ermənilərin kazak xalqının formalaşmasına aidiyyəti Stounhenc meqalitlərinə aidiyyəti qədərdir. Kazak xalqının nəsil şəcərəsində türk xalqları da vardır, eramızdan əvvəl IV minillikdən XVI əsrədək müasir kazaklar məhz türk xalqlarının əsasında formalaşmışlar.

Sonda Ermənistanın siyasi həyatında çoxdan gözlənilən hadisə - Yerevanda vilayət “Azov kazak qoşunları”nın səfirliyinin açılışı münasibətilə “təbrik” etmək olar. Şübhəsiz ki, bu, “tarixi” hadisə Cənubi Qafqazda, habelə qonşu təlatümlü Yaxın Şərqdə hərbi-siyasi qüvvələr balansını alt-üst edəcəkdir.

Elxan Tağıyev

müstəqil ekspert