Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

Xəzər dənizinin kruiz imkanları

Xəzər dənizinin kruiz imkanları

Bakı, 28 dekabr, Firuz Novruzov, AZƏRTAC

2015-ci ildən etibarən xüsusilə aktuallaşan Rusiya və Azərbaycan layihələri Xəzər regionunun inkişaf drayverləridir və Xəzər İqtisadi Forumu üzrə istər Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində, istərsə də Bakıda müxtəlif mövzular üzrə politoloq və ekspertlərin müzakirələri davam edir. 2020-ci ildə Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli Bəyanatında öz əksini tapmış nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması, erməni işğalından azad edilmiş ərazilərdə beynəlxalq iqtisadi kooperasiya zonalarının yaradılması, Xəzəryanı ölkələrin turizm sektorunun perspektivləri də müzakirə olunan mövzulardandır.

Həmin müzakirələrin iştirakçılarından biri, “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC-nin Analitik Qrupunun rəhbəri, Əməkdar jurnalist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Faiq Hüsiyev qaldırılan məsələ ilə bağlı AZƏRTAC-ın suallarını cavablandırır.

- Bu yaxınlarda paytaxtımızda keçirilən 2021-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş “Rusiya-Azərbaycan yeni regional təhlükəsizlik və iqtisadi əməkdaşlıq sistemində” adlı dəyirmi masada siz də ekspert kimi iştirak etdiniz. Bu haqda fikirlərinizi bilmək maraqlı olardı.

-İlk növbədə diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. Bildiyiniz kimi, Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlər uzun bir tarixi dövrü əhatə edir. Ölkələrimizi və xalqlarımızı təkcə sərhədlər deyil, həm də siyasi, mədəni, sosial bağlar bir-birinə birləşdirir, insanlararası münasibətlər böyük önəm kəsb edir.

SSRİ-nin süqutundan sonra müstəqillik əldə edən Azərbaycan və Rusiya arasında ilk illərdə bəzi səbəblərdən müəyyən gərginliklər yaşansa da ulu öndər Heydər Əliyevin ikinci dəfə hakimiyyətə gəlişindən sonra bir çox sahələrdə olduğu kimi, Azərbaycanla Rusiya arasındakı münasibətlərdə də gərginliklər aradan qalxmağa başladı.

2003-cü ilin oktyabr ayında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin hakimiyyətə gəlməsi ilə Azərbaycan-Rusiya münasibətlərində inkişafın yeni mərhələsi başlandı. Dəfələrlə Azərbaycan Prezidenti Rusiyada rəsmi və işgüzar səfərlərdə olub, həmçinin Rusiya Prezidenti Vladimir Putin də bir neçə dəfə Azərbaycana yüksəksəviyyəli səfərlər edib.

Rəqəmlərə müraciət etsək görərik ki, Rusiya və Azərbaycan arasında əmtəə dövriyyəsi dinamik şəkildə artır. Rusiyanın 1000-ə yaxın şirkəti Azərbaycanda fəaliyyət göstərir. Bizim iqtisadiyyata şimal qonşumuz tərəfindən 6,2 milyard dollar sərmayə yatırılıb. Bizim də Rusiya iqtisadiyyatına 1,2 milyard dollarlıq investisiyamız var. Cənubi Qafqaz regionunda Rusiya ticarətinin təqribən 50 faizi bizim ölkənin payına düşür. Bu gün Rusiya Federasiyasının 70-dən artıq subyekti Azərbaycanla iqtisadi əlaqə saxlayır ki, onlardan 17-si ticari-iqtisadi və elmi-texniki əməkdaşlıq barədə çərçivə sazişləri bağlayıb. Rusiya idxala görə Azərbaycan üçün bir nömrəli tərəfdaşdır.

- 44 günlük müharibə nəticəsində Qarabağın işğaldan azad edilməsindən sonra Rusiya-Azərbaycan münasibətləri hansı məcraya yönəlib və gələcək perspektivlər nə vəd edir?

-Əslində bu çox geniş bir mövzunu əhatə edən sualdır və qısa cavaba sığan deyil. Hazırkı reallıqlar ilk növbədə qarşılıqlı siyasi etimada söykənən yeni əməkdaşlıq və birgə fəaliyyət istiqamətlərinə təkan verib. Sadəcə bir faktı deyim. Bildiyiniz kimi müasir dünya operativ ticarətin və çevik əlaqələrin üzərində qurulub. Qərbi Avropa bazarlarını Asiya istehsalçıları ilə birləşdirəcək beynəlxalq “Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi”nin və “Zəngəzur dəhlizi”nin yaradılması bu baxımdan ən perspektivli layihələrdən biridir. Bu dəhlizlər Rusiya üçün beynəlxalq əhəmiyyət daşıdığından Cənubi Asiya və Hind okeanına çıxış üçün qısa yoldur. Həmçinin regiondan Avropaya yük tranzitini də xeyli sürətləndirməyə imkan verəcək ki, bu da ölkələrimiz üçün əlavə dividendlərin yaranması deməkdir. Ticarət sanksiyalarından əziyyət çəkən şimal qonşumuz üçün bunun nə qədər əhəmiyyət kəsb etdiyi göz önündədir.

Kiçik bir haşiyəyə çıxım. İşğaldan azad olunmuş Cəbrayıl ərazisində, Araz Vadisi iqtisadi rayonunda “KAMAZ”ın servis mərkəzinin yaradılmasını xüsusi simvolik əhəmiyyət kəsb etdiyini də vurğulamaq istəyirəm. Bu azad olunmuş ərazilərimizdəki iqtisadi rayonlara Rusiya kapitalının ilk qaranquşu hesab edilə bilər.

Digər tərəfdən, Rusiya eyni zamanda, Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh danışıqları prosesində vasitəçilik missiyasını üzərinə götürüb və bu missiyanı uğurla həyata keçirir ki, bizim bölgədə dayanıqlı sülh yaransın. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev son Soçi görüşündə səsləndirdiyi bəyanatında da bu məqama yer ayırmışdı.

- Bu siyasi-iqtisadi münasibətlərimizin həm də mədəni tərkibi var. Bu sahədə hansı perspektivləri gözləmək olar?.

-Azərbaycanda rus mədəniyyətinə, rus dilinə hər zaman qayğı ilə yanaşılıb. Ölkəmizdə təhsilin rus dilində olduğu 340-dan çox məktəb fəaliyyət göstərir, paytaxtımızda Rusiyanın iki aparıcı universitetlərinin filialı mövcuddur. Bizim ali məktəblərdə rus dili bölmələrində 16 mindən çox tələbə təhsil alır. Rusiyada isə 15 min azərbaycanlı tələbə oxuyur. Bu kiçik rəqəmlər deyil. Təhsil isə ikitərəfli münasibətlər üçün əsaslı bünövrədir. Mütəmadi olaraq qarşılıqlı mədəniyyət layihələri reallaşdırılır. 2005-2006-cı illərdə ölkələrimiz arasında qarşılıqlı şəkildə mədəniyyət illəri keçirilmişdi. Düşünürəm ki, bu ənənə davam etsə çox yaxşı olar. Əslində bu sahədə əməkdaşlığın çox möhkəm bünövrəsi var.

- Bu sahəyə turizm potensialını da əlavə etmək olar.

- Tamamilə haqlısınız. Rusiya vətəndaşları tərəfindən Azərbaycana turist səfərlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını da unutmaq olmaz. Pandemiyadan əvvəlki ildə bu rəqəm bir milyon nəfərdən çox idi. Eyni zamanda, gələn il Rusiya tərəfindən Xəzər dənizində kruiz gəmilərinin üzəcəyini də vurğulamaq lazımdır. İlkin hesablamalara görə 30 min turist Xəzərdə ilk dəfə reallaşacaq kruiz səyahətindən istifadə edə biləcək. Bu mövzu mənim üçün ələlxüsus doğmadır. Təvazökarlıqdan uzaq da olsa deyim ki, Xəzərdə kruiz gəmilərinin hərəkətə başlaması ideyasının müəlliflərindən biri də mənəm. 2004-cü ilin aprel ayında Bakıda Azərbaycan-Rusiya birinci İqtisadi forumu keçiriləndə bu mövzunu rusiyalı iş adamı “Tin Tour” şirkətinin baş direktoru Vladimir Fialkinlə kluarlarda səsləndirmişdik və sonralar mövzunun mütəmadi gündəmdə olmasına çalışmışdıq. 2017-ci ilin fevral ayında Prezident İlham Əliyevin imzaladığı “Azərbaycan Respublikasına turist axınının sürətləndirilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Sərəncamı Xəzər dənizində gəmi turlarının təşkili məqsədilə Xəzər dənizinin sahilyanı dövlətləri ilə danışıqlar aparmağa stimul vermiş oldu.

- Bu kruiz səyahətindən ölkəmiz hansı dividendləri əldə edə bilər?

-Hazırda Həştərxan vilayətində inşa edilmiş “Pyotr Velikiy” gəmisinin 2022-ci ilin yayında suya buraxılması nəzərdə tutulub. Bizim üçün bu kruiz gəmisinin yola düşməsinin müsbət məqamları olduqca çoxdur. Çünki Xəzər dənizində yeganə paytaxt şəhəri Bakıdır. Digər liman şəhərləri Həştərxan, Mahaçqala, Ənzəli, Türkmənbaşı və Aktu, ilk növbədə əyalət şəhərləridir. Əgər lazımı infrastruktur yaradılarsa Sumqayıt və Lənkəran da liman kimi marşruta salına bilər. Gəminin hər şəhərdə lövbər salması yerli turizm üçün əlavə gəlirlər və iş yerləri deməkdir. “Made in Azərbaycan” brendli məhsulların bu ərazidə münasib qiymətlərlə satışını təmin etmək olar. Eyni zamanda, sərnişin gəmilərinin sərbəst hərəkəti müalicə turizminin inkişafına da təkan verə bilər. Abşerondakı sanatoriyalarla bərabər Sumqayıt və Lənkərandakı sanatoriyaların bərpası və fəaliyyəti üçün də ən mülayim şərtlər çərçivəsində yerli və xarici investorları cəlb etmək olar.

Təkcə Sumqayıtda “Neptun bayramı” festivalını bərpa etməklə bu şənliyə xeyli əcnəbini cəlb etmək mümkündür. Adətən, belə kruizlər 7-15 gün üçün nəzərdə tutulur.

Sadəcə narahatlıq doğuran bir məqam var ki, Xəzərdə naviqasiya müddəti azdır və küləyin səmti həmişə önəm kəsb edir. Yəqin ki, bu faktor da nəzərə alınacaq.

Bir sözlə əməkdaşlıq sahələrimiz və istiqamətlər olduqca çoxdur. Bir sözlə dövlətlərimiz arasında münasibətlər mehriban qonşuluq və qarşılıqlı hörmət prinsipləri əsasında qurulur.

Bütün bunlar özü əyani şəkildə sübut edir ki, Azərbaycan-Rusiya münasibətləri sürətli xətt üzrə irəliləməkdədir və xalqlarımızın mənafeyinə tam uyğundur.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Gürcüstanın Cinayət Məcəlləsinə yeni əlavələr ediləcək

Qazaxıstanda şaxtanın çökməsi ilə bağlı xüsusi komissiya yaradılıb

Belarus Milli Assambleyası Respublika Şurasının sədri Azərbaycana səfərə gəlib

Niderlandda Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərindən ibarət konsert olub

İspaniya La Liqasında XXIV turun son oyunu keçirilib

ABŞ-a məxsus sərnişin təyyarəsi Torontoda qəzaya uğrayıb

“HaberGlobal” telekanalı: Azərbaycan və Türkiyə liderləri təxribatlara qarşı uğurlu mübarizə aparırlar

Avrozonanın xarici ticarət balansında profisit yaranıb

ABŞ-nin Kentukki ştatında fırtınadan ölənlərin sayı 11-ə çatıb

"Qalatasaray" derbi qabağı çətin qələbə qazanıb

Qazaxıstanda mədəndə yeddi nəfər dağıntılar altında qalıb

Baş nazir Əli Əsədov İranın Birinci vitse-prezidenti ilə görüşüb

Azərbaycanla Özbəkistan arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlığa dair Yol xəritəsi imzalanıb

Azərbaycan silahları “IDEX-2025” sərgisində nümayiş olunur

OANA-nın növbəti Baş Assambleyasının keçiriləcəyi yer və tarix məlum olub

Misli Premyer Liqası: “Səbail” - “Sabah” oyununda qapılara qol vurulmayıb

Səfir Yaşar Əliyev etimadnaməsini Çexiya Prezidentinə təqdim edib

BDU ilə Türkiyənin Kırşehir Ahi Evran Universiteti əməkdaşlıq edəcək

Rusiya və ABŞ nümayəndələri əməkdaşlıq, Ukraynada vəziyyət və prezidentlərin görüşü məsələlərini müzakirə edəcəklər

Omanın Şura Məclisinin sədri: Asiya Parlament Assambleyasının Bakı sessiyası təşkilatın gələcək fəaliyyətinə mühüm töhfələr verəcək

Almaniya şəhərləri artan xərclər və zəif iqtisadiyyat səbəbindən çətinliklərlə üzləşib ARAŞDIRMA

Ruben Vardanyanın təqsirləndirildiyi cinayət işinin məhkəmə baxışı davam etdirilib VİDEO

Ukrayna Prezidenti sabah Türkiyəyə rəsmi səfər edəcək

Mir Cəlal Paşayevin “Füzuli sənətkarlığı” əsərinin ərəb dilində nəşrinin təqdimatı keçirilib

Asiya İnkişaf Bankı ilə dövlət-özəl tərəfdaşlığı layihələrinə dair təkliflər müzakirə olunub

47 dövlət qurumu nəticəəsaslı büdcə mexanizminin tətbiqi potensialının gücləndirilməsi təlimlərinə cəlb edilib

Ötən il Azərbaycanda 50 minə yaxın cütlük nikaha daxil olub

Qazaxıstan və Macarıstan “Dostluq” boru kəməri ilə neftin sınaq nəqlinə dair razılığa gəlib

AMEA-da Qazaxıstan parlamentinin deputatları ilə görüş olub

Ötən il Azərbaycanda 100 mindən çox körpə doğulub

ADPU-da magistrantların təcrübə prosesinə start verilib

Azərbaycan mobil internetin sürətinə görə bir pillə irəliləyib

Daha bir neçə avtobus marşrutları üzrə müsabiqələrin qalibləri açıqlanıb

İranın vitse-prezidenti: Xəzər regionu Asiya və Avropa dövlətləri üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır

Baş nazir Əli Əsədov İrana işgüzar səfər edib

Bu ilin yanvar ayında yük və sərnişindaşımaların həcmi artıb

® “Azercell” qadınların təhsil imkanlarını genişləndirən layihəyə dəstək olub

Azərbaycanda əhalinin sayı açıqlanıb

Ötən ay Azərbaycanın xarici ölkələrlə ticarət dövriyyəsi 5 milyard dolları ötüb

Beynəlxalq İnformatika Olimpiadasının və SASMO-nun prezidentləri MEK-lə tanış olublar

Şair-qəzəlxan Əliağa Vahidin 130 illiyi qeyd olunub

Ədəbiyyat Muzeyində Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunan ədəbi-musiqili tədbir keçirilib

Azərbaycan cüdoçuları Avropa Kubokunu 10 medalla başa vurublar

Premyer Liqa: “Kəpəz” – “Şamaxı” matçında heç-heçə qeydə alınıb

ADAU ilə Kırşehir Ahi Evran Universiteti arasında əməkdaşlıq imkanları müzakirə olunub

Xocavənd sakini: Qaradağlı faciəsi qurbanlarının qisası alınıb

Probasiya məmurları üçün silsilə təlimlərə başlanılıb

Azərbaycanın Suriyadakı səfirliyi fəaliyyətini bərpa edib

Kiyev və Əbu-Dabi ukraynalıların Rusiya əsirliyindən geri qaytarılmasını müzakirə ediblər

Paytaxtın dörd rayonunda təbiətə 131 min manatdan çox ziyan vurulub

Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti növbəti beynəlxalq müsabiqədə mükafata layiq görülüb

UNEC ilə Türkiyənin Kırşehir Ahi Evran Universiteti arasında memorandum imzalanıb

Azərbaycan klubu iki basketbolçu ilə yollarını ayırıb

AMEA-da sinqapurlu alimlərlə görüş olub

Məktəb psixoloqları da sertifikatlaşdırma prosesinə cəlb olunmalıdır - ekspert

Donald Trampın qələbəsi Macarıstanda iqtisadçıları ruhlandırıb

Çimərlik voleybolu üzrə Azərbaycan millisi beynəlxalq turnirdə gümüş medal qazanıb

A.M.Qasımovun Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Mətbuat katibi vəzifəsindən azad edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Azərbaycan yığmasının yeni baş məşqçisi: Hədəfimiz qadın boksunun inkişafına töhfə verməkdir

Naxçıvan Dövlət Universitetində yaz semestrinin ilk dərslərini şəhid ailələri və qazilər tədris edib

Azərbaycan Universitetində magistratura proqramlarının hazırlanmasına dair müzakirə aparılıb

“Nağıllar aləmində” yenidən səhnədə

Millinin baş məşqçisi: İranla matçda komandamız istədiyimizi ortaya qoya bildi

BMU-da Respublika Fənn Olimpiadasının yarımfinal mərhələsi keçirilib

Naxçıvanda qeydiyyata alınan VÖEN sayı 6,7 faiz artıb

İnternet informasiya resurslarında qumar oyunları təşkil edənlər məsuliyyətə cəlb olunub

Qaradağlı faciəsinin şahidi: O dəhşətli günlər yaddaşımdan heç zaman silinməyəcək

Əfqanıstanda 170 cütlük kütləvi toy mərasimi keçirib

® “NEQSOL Holding” Azərbaycanda ən iri vergi ödəyiciləri sırasında

Rəssam Milena Nəbiyeva: Ornamentlər Azərbaycan xalqının özünəməxsus müqəddəs yaddaşıdır

Ankarada 3,5 maqnitudalı zəlzələ olub

Azərbaycanla Tacikistan arasında fövqəladə hallarla mübarizə sahəsində əməkdaşlıq perspektivləri müzakirə olunub

Horadiz-Ağbənd dəmiryol xəttində ikinci tunelin qazma işləri yekunlaşıb

Vergi xidmətinin 25 illiyi qeyd edilib

Ötən il gəmi-bərələrlə daşınan sərnişin sayı 20 faiz artıb

ANAMA: Ötən həftə 935,6 hektar ərazi mina və partlamamış hərbi sursatdan təmizlənib

BANM müəllimləri Bolqarıstanda mühazirələr oxuyacaqlar

Koçaryan: Ermənistanı Avropa İttifaqında heç kim gözləmir

ADU və Portsmut Universitetindən magistrlərə ikili diplom imkanı

Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyi ilə əlaqədar Özbəkistanda konsert təşkil olunacaq

Sahibə Qafarova: Azərbaycan və Belarus parlamentləri beynəlxalq təşkilatlarda uğurla əməkdaşlıq edir

Mühəndislikdə müasir texnologiyalar, süni intellekt və beynəlxalq elmi əməkdaşlıq müzakirə olunub

“Beşiktaş” kapitanı ilə müqavilənin müddətini uzadıb

İranlı nazir: Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin əvvəli Bəndər Abbas limanı, şimal nöqtəsi isə Astaradır

“İrşad” elektronika mağazaları şəbəkələri arasında Azərbaycanın ən çox vergi ödəyən şirkəti olub

Türkiyənin hakim partiyası qarşıdakı illər üçün prioritetləri müəyyənləşdirəcək

Qaradağlı faciəsi qurbanlarının xatirəsi anılıb VİDEO

Etnadakı aktivlik hava nəqliyyatına mənfi təsir göstərib

Elm Fondu 2025-ci il üzrə Gənc Alim və Tədqiqatçıların 9-cu qrant müsabiqəsini elan edir

Nəsirəddin Tusi irsinə həsr olunmuş tədbir keçirilib

Vyanada ATƏT Parlament Assambleyasının 24-cü qış sessiyası keçiriləcək

Naxçıvanda Vergi ödəyicilərinə xidmət mərkəzlərində göstərilən xidmətlərin sayı artıb

Media: Trampın ticarət siyasəti qızılı ən perspektivli aktivə çevirib

Məhkəmə qərarları ilə müsadirə olunmuş narkotik vasitələr məhv edilib

Misirdə binanın çökməsi nəticəsində 10 nəfər ölüb, 8 nəfər yaralanıb

Azərbaycanlı futbolçu “Real Madrid”in ulduzunu öz kumiri hesab edir - MÜSAHİBƏ

Vəhşi heyvanlar arasında quduzluq xəstəliyinə qarşı növbəti peyvəndləmə aparılır

Azərbaycan Elm Fondu 2025-ci ilin Əsas Qrant Müsabiqəsini elan edir

Ali Məhkəmə: Vərəsə miras qoyanın borclarının mirasdan çox olduğunu sübut etməlidir

Londonda “BAFTA 2025” kino mükafatının qaliblərinin adları açıqlanıb