Bakı, 24 oktyabr, Əsəd Məmmədov, AZƏRTAC

Məscid, kilsə, sinaqoq. Onların bir məkanda yerləşməsi Bakı üçün səciyyəvi mənzərədir. Azərbaycanın paytaxtında azan səsi eşitməklə yanaşı, pravoslav və katoliklərin, yəhudilərin dini ayinlərinin də şahidi olmaq mümkündür. Şəhərin küçələrində isə müxtəlif dillərdə danışan insanlar görmək olar.

“Azərbaycanda müxtəlif dinlərin bütün nümayəndələri, o cümlədən ermənilər sülh və harmoniya şəraitində yaşayırlar. Bakının mərkəzində bizim tərəfimizdən bərpa olunmuş və hökumətimiz tərəfindən qorunan erməni kilsəsi var”. Bu fikirləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Fransanın “Figaro” qəzetinə müsahibəsində bir daha vurğulayıb.

Əlbəttə, bu gün Azərbaycanda mövcud olan tolerant mühitə dünyanın çox az sayda ölkəsində rast gəlmək olar. Bu səbəbdəndir ki, illərdir ölkəmizin dünyaya nümunə kimi təqdim etdiyi dini tolerantlıq nümunəsi müasir dünyamız üçün xüsusi aktuallıq kəsb edən mövzudur. Mövzuya artan marağın səbəbini başa düşmək çətin deyil: XXI əsr bəşər tarixini milli və dini ədavətin qızışdığı, milli-dini zəmində qarşıdurmaların müharibə həddinə çatdığı yüzillik kimi düşə bilər. Dini-milli nifrət, eyni zamanda, terrorizmi qidalandıran amillərdən biridir və o, dünyamızın başı üzərindən Domokl qılıncı kimi asılıb.

Azərbaycan heç vaxt monoetnik dövlət olmayıb, ən əsası isə buna can atmayıb. Tariximizə zərrəbinlə baxanlar belə, burada milli-dini zəmində bir ixtilaf, qarşıdurma nümunəsi tapa bilməzlər. Bu, siyasətdir, yoxsa ənənə? Mən ikincinin üzərində dayanardım. Digər dinlərə, xalqlara hörmətlə yanaşmaq, onlara dost gözü ilə baxmaq bizim iliyimizə və qanımıza hopub. Babalarımız, ulu babalarımız belə olub, onların babaları və ulu babaları da.

Bu gün hətta minlərlə erməninin Azərbaycanda sülh, əmin-amanlıq şəraitində yaşaması xalqımızın nə dərəcədə tolerant olduğunu göstərir. Dağlıq Qarabağda da yüz illərlə Azərbaycan və erməni icmaları birgə yaşayıblar. Torpaqlarımız azad olunandan, işğala son qoyulandan sonra Dağlıq Qarabağda yaşayan ermənilər və oraya qayıdacaq azərbaycanlılar yenə bir yerdə yaşayacaqlar. Dövlətimizin başçısı bu yaxınlarda Türkiyənin “Haber Türk” kanalına müsahibəsində deyib: “Azərbaycan xalqı çox xeyirxah xalqdır. Məhz ona görə Azərbaycanda onlarla digər xalqların nümayəndələri yaşayırlar, sülh, ləyaqət içində yaşayırlar. Odur ki, mən tam əminəm, ermənilər və azərbaycanlılar o bölgələrdə bir yerdə yaşaya bilərlər”.

Siyasət çətin ki, yox yerdən nəsə yarada bilsin. O, ənənəni dirçəldə, yaşada və zənginləşdirə bilər. Azərbaycanın dövlət siyasəti də bu gün məhz xalqımızın qədim tolerantlıq ənənələrini yaşatmağa, onu yeni çalarlarla zənginləşdirməyə və inkişaf etdirməyə yönəlib. Bu işlər artıq elə bir yüksək səviyyəyə çatıb ki, dünyanın çox yerindən görünür, diqqət çəkir və təqdir olunur. Prezident İlham Əliyevin, ondan əvvəl isə ulu öndər Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasətdə tolerantlıq həmişə ön sıralarda yer tutub. Qədim əyyamlarda instinktiv, bəlkə də kortəbii hiss olan tolerantlığa artıq elmi istiqamət verilir.

Bu gün Azərbaycan dövləti tolerantlıq ənənələrimizin qorunub saxlanılması və daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində fəal iş aparır. Mövzu ilə bağlı müxtəlif forumlar, konfranslar təşkil olunur. 2008-ci ildə dövlətimizin başçısının təşəbbüsü ilə başladılan “Bakı Prosesi”ni xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bundan başqa, Prezident İlham Əliyevin himayəsi ilə Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun keçirilməsi ənənə halını alıb. “Azərbaycan əsrlərboyu burada yaşayan bütün millətlərin, dinlərin nümayəndələri üçün vətən olmuşdur. Biz fəxr edirik ki, bu gün də müstəqil Azərbaycan çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkədir. Burada bütün dinlərin nümayəndələri, bütün millətlər bir ailə kimi sülh, mehribanlıq, qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşayırlar. Bu, bizim böyük sərvətimizdir, böyük üstünlüyümüzdür və hesab edirəm ki, Azərbaycanın inkişafında bu amil də öz rolunu oynamışdır”, - deyən Azərbaycan Prezidentinin 2016-cı ili “Multikulturalizm İli” elan etməsi ölkəmizin multikulturalizm siyasətinə verdiyi önəmin göstəricisidir.

Prezident bu fikirdədir ki, tolerantlıq, multikulturalizm, dözümlülük yeni ifadələr olsa da, bunların hər biri Azərbaycanda qədimdən mövcud olub. Dini mənsubiyyətinə fərq qoyulmadan bütün tarixi abidələr eyni diqqət və qayğı ilə qorunur. Dövlət Şamaxıda 1270 il əvvəl tikilmiş məscidi bərpa etməklə yanaşı, Zərdüştlük dininin abidəsi olan Atəşgah məbədini qoruyub saxlayır. Eyni zamanda, sinaqoqun tikintisinə öz dəstəyini göstərir. Qədim alban kilsələri dövlət vəsaiti hesabına bərpa olunur, pravoslav, katolik kilsələri fəaliyyət göstərir. Bu mənzərəni də çox nadir yerlərdə görmək olar. Yüksək mədəniyyət sahibi olan Azərbaycan xalqı Bakının mərkəzindəki erməni kilsəsinə belə toxunmayıb.

Azərbaycan doğrudan da müxtəlif xalqların dinc, dostluq, qardaşlıq şəraitində yaşadığı, sevinci və kədəri birgə bölüşdüyü məkandır. Ölkəmizi bu mənada al-əlvan xalıya bənzətmək olar: udinlər, avarlar, ləzgilər, yəhudilər, talışlar, ruslar, gürcülər, kürdlər bu xalçanın naxışlarıdır. Ulu öndər Heydər Əliyev bu barədə danışarkən deyirdi: “Dövlət, ölkə nə qədər çox xalqı birləşdirsə, bir o qədər zəngin olur, çünki onların hər biri ümumdünya mədəniyyətinə və sivilizasiyasına öz töhfəsini verir”.

Əsəd Məmmədov

AZƏRTAC-ın redaksiya müdiri