İQTİSADİYYAT
Pakistanın Baş auditoru: Azərbaycan Hesablama Palatası ilə əlaqələrimizi daha da gücləndirməyə çalışacağıq
Bakı, Samirə Quliyeva, 7 avqust, AZƏRTAC
Xəbər verdiyimiz kimi, Pakistan İslam Respublikasının Baş auditoru Muhammad Acmal Qondal Azərbaycanda səfərdədir. Səfər çərçivəsində avqustun 3-də Şuşada Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası və Pakistan İslam Respublikası Baş Auditor Ofisi arasındakı Anlaşma Memorandumu yenilənərək imzalandı. Pakistanın Baş auditoru təmsil etdiyi qurumun fəaliyyəti, Anlaşma Memorandumunun hər iki ölkə üçün əhəmiyyəti, eləcə də Azərbaycanın Hesablama Palatası ilə əməkdaşlıq barədə AZƏRTAC-a müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik.
- Əvvəlcə Pakistan İslam Respublikasının ali audit orqanının rəhbəri kimi Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının fəaliyyəti barədə fikirlərinizi bilmək maraqlı olardı.
- Hesablama Palatası Azərbaycanda hesabatlılığın və şəffaflığın təmin olunması üçün vacib tədbirlər həyata keçirir. Pakistan Ali Audit Orqanı (AAQ) Azərbaycanın Hesablama Palatasında həmkar qiymətləndirməsi aparıb. Hesablama Palatasının əməkdaşları geniş biliyə və zəngin təcrübəyə malikdirlər. Azərbaycan Hesablama Palatası Türkiyə və Pakistan AAQ-ından sonra yaranmasına baxmayaraq, böyük uğurlar qazanıb. İnanırıq ki, Azərbaycan, eləcə də digər ölkələrin AAQ-ları ilə əməkdaşlığımız davamlı olacaq. Azərbaycan Hesablama Palatasından bizim üçün yeni olan məlumatlar əldə etdik və özümüz də onları təkmilləşdirməyə çalışacağıq.
- Hesablama Palatası ilə imzalanmış Memorandumdan gözləntiləriniz nələrdir və əməkdaşlığın gələcək istiqamətləri barədə nə deyə bilərsiniz?
- Bildiyimiz kimi, avqustun 3-də Şuşa şəhərində Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası və Pakistan İslam Respublikası Baş Auditor Ofisi arasındakı Anlaşma Memorandumu yenilənərək imzalandı. Sənəd özündə mövcud qarşılıqlı əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi, eyni zamanda, kənar dövlət maliyyə nəzarəti sahəsində potensialın artırılması istiqamətində birgə fəaliyyətin daha məhsuldar təşkilini ehtiva edir. Biz sənədi Pakistanın hüquq-mühafizə orqanlarına, eyni zamanda, Nazirlər Kabinetinə təqdim edərək onların rəyini almışıq. Son olaraq Baş nazir tərəfindən təsdiq edildikdən sonra sənədi imzalamışıq. Bu, əməkdaşlığımızın nəticəsidir. Ümid edirik ki, Memorandum hər iki AAQ üçün çox faydalı olacaq. Xüsusilə, biz Azərbaycan AAQ-dan bir çox təcrübələri öyrənməyə hazırıq.
Biz, Pakistan Ali Audit Orqanı olaraq Azərbaycan Hesablama Palatası ilə əlaqələrimizi daha çox təlimlər vasitəsilə gücləndirməyə çalışacağıq. Belə ki, Hesablama Palatasının və Pakistan AAQ nümayəndələrinin qarşılıqlı səfərləri nəzərdə tutulur. Bundan başqa, bizim səmərəlilik auditi sahəsində zəngin təcrübəmiz olduğu üçün Azərbaycan Hesablama Palatasına təkliflərimizi verəcəyik, Azərbaycan tərəfdən isə maliyyə auditi sahəsində bilikləri öyrənəcəyik.
- Fəaliyyətiniz barədə bir sıra məqamlar üzərində dayanmaq istərdik. Pakistan İslam Respublikasında auditlərin nəticələri parlamentə ayrıca təqdim edilir və müzakirə olunurmu? Bu proses ölkənizdə necə təşkil olunur?
- Pakistanın audit prosesinə gəldikdə, bildirmək istəyirəm ki, biz hər hansı təşkilatda audit apardıqdan sonra hesabatı həmin quruma təqdim edib müzakirələr aparırıq. Audit hesabatı yekunlaşdıqdan sonra onu Prezident vasitəsilə parlamentə təqdim edirik. Parlament rəhbərliyi isə onu qurumun nəzdində fəaliyyət göstərən Dövlət Büdcə Komitəsinə göndərir. Dövlət Büdcə Komitəsi, Parlament rəhbərliyi, auditor, büdcə komitəsinin üzvləri, kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələri, Ədliyyə Nazirliyinin iki hesabatlılıq idarəsi müzakirələrdə iştirak edirlər. Hesabatın hər bir maddəsi ayrı-ayrılıqda müzakirəyə çıxarılır. Qərarı isə Dövlət Büdcə Komitəsi verir. Bu qərar cəza, həbs, xidmətin dayandırılması və ya bərpaedilməsi də ola bilər.
- Pakistanda AAQ ilə parlament arasında münasibət necə qurulur?
- Pakistanda AAQ ilə parlament arasında çox səmimi münasibətlər qurulub. Pakistan Konstitusiyasının birinci maddəsində belə bir bənd var ki, ölkədə heç bir qurum Baş auditora müdaxilə və ya təsir edə bilməz. Baş auditor auditin aparılıb-aparılmayacağına, nə vaxt və necə aparılacağına, auditin hansı növünün aparılacağına özü qərar verir. Nə parlament, nə Prezident, nə də Baş nazir Baş auditorun qərarına müdaxilə edə bilməz. Onlar məsləhət verə bilərlər, lakin hər bir halda son qərarı Baş auditor qəbul edir. Hər bir auditin arxasında siyasi qərarlar da dayana bilər. Baş auditor həmin amillərin siyasi motiv daşıdığını hesab edərsə, auditi aparmamaq barədə qərar qəbul edə bilər.
- İl ərzində hüquq-mühafizə orqanlarına neçə material göndərilir və onlar necə izlənilir? Korrupsiya halları ilə qarşılaşırsınızmı və belə hallar baş verdikdə reaksiya necə olur?
- Qeyd etdiyim kimi, hesabat hazır olduqdan sonra Pakistan AAQ onu parlamentin sədrinə və Dövlət Büdcə Komitəsinə göndərir. Pakistanda Baş auditor bu hesabatın hüquq-mühafizə orqanlarına göndərilib-göndərilməyəcəyinə qərar vermir. Sonda qərarı Parlament sədri və Dövlət Büdcə Komitəsi verir. Çünki Pakistan AAQ hesabatı təqdim edən zaman xüsusi qeyd edir ki, burada pozuntu halları və ya araşdırmalı məsələlər var. Araşdırılma aparıldıqdan sonra biz nəticəni Dövlət Büdcə Komitəsi vasitəsilə öyrənirik.
- Auditlərin nəticələri KİV-də müzakirə edilirmi, ekspertlər və müxalifət münasibət bildirirmi?
- Audit hesabatları Pakistan AAQ-ın rəsmi internet səhifəsində yerləşdirilir. Pakistan AAQ Baş naziri, Prezident İdarəsini, parlamenti də audit edir. AAQ hansı qurumlarda audit aparacağı barədə birillik proqram hazırlayır və bu, qurumun veb-saytında yerləşdirilir. Biz bu zaman həm də ictimaiyyətin fikrini öyrənirik. Vətəndaşlar hansı təşkilatda audit aparılması istəyini sərbəst şəkildə ifadə edə bilərlər. Auditin aparıla biləcəyi 6500 təşkilat var ki, onların da siyahısı saytda yerləşdirilib. Lakin hansı təşkilatda hansı növ auditin aparılıb-aparılmayacağı barədə qərarı yekunda Baş auditor qəbul edir.
Qeyd etmək istərdim ki, Pakistanın Dövlət Büdcə Komitəsinin sədri müxalifət partiyasındandır və 25 üzvü var. Onlar parlamentin və senatorun üzvləridirlər. Dövlət Büdcə Komitəsinin əksəriyyətini müxalifət təmsilçiləri təşkil edirlər. Komitənin iclasları açıq keçirilir və hər kəs iclasda hansı mövzuların müzakirə edildiyini və hansı qərarların qəbul olunduğunu növbəti gün kütləvi informasiya vasitələrindən əldə edə bilər.
- Maraqlı müsahibəyə görə təşəkkür edirik.
- Sağ olun.