Bakı, 4 aprel, AZƏRTAC

Son günlər Təl-Əvivdə Azərbaycan dilində söhbətləri çox eşitmək olardı. Martın 29-da İsraildə Azərbaycan səfirliyinin açılması münasibətilə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Ceyhun Bayramov İsrailə gəlib, diplomat Muxtar Məmmədov isə yəhudi ölkəsində Azərbaycanın ilk səfiri kimi etimadnamələrini İsrail Prezidentinə təqdim edib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, İsrail knessetinin (parlament) deputatı, İsrailin sabiq maliyyə və müdafiə naziri, Azərbaycan-İsrail ikitərəfli münasibətlərinin inkişafında mühüm rol oynamış Aviqdor Liberman İsrailin “Vesti” saytına müsahibə verib. Deputat deyib: “İsrail-Azərbaycan əlaqələrinin qədim tarixi var. Bu əlaqələr nə bu gün başlanıb, nə də 32 il əvvəl - iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər yarandığı vaxtdan. Azərbaycanlılarla yəhudilər arasında münasibətlər çoxəsrlik tarixə malikdir. Keçmiş SSRİ məkanında yəhudilərin özlərini Azərbaycandakı qədər rahat hiss edə biləcəyi başqa bir respublika göstərmək çətindir. Yəhudilərə dözümlü və hörmətcil münasibət bəsləmək azərbaycanlılara xas olan bir cəhətdir”.

Liberman dəfələrlə Azərbaycanda olub, “özü də təkcə Bakıda yox”. O deyib: “Azərbaycanda israillilərə çox səmimi, hörmətli münasibət bəsləyirlər. Burada təhlükəsizlik baxımından narahat olmadan ivrit dilində rahatca danışmaq olar. Küçədə gedərkən sənin hansı ölkədən olduğunu soruşanlara “İsraildənəm” deyə cavab verəndə onlar səmimi-qəlbdən gülümsəyir, əlini dostcasına çiyninə vururlar”.

Müsəlman ölkəsi olan Azərbaycanda yaşayan böyük yəhudi icmasının 18 minə yaxın üzvü var. Burada yəhudilər öz bayramlarını rahatca qeyd edir, sinaqoqlara, yəhudi uşaqlar isə yəhudi məktəblərinə gedirlər. Bakı Dövlət Universitetində ivrit dili kafedrası var.

Liberman deyir: “Azərbaycan eyni bir dövlətdə həm öz ənənələrinə riayət etməyin, həm də başqa xalqların adətlərinə hörmətlə yanaşmağın gözəl nümunəsidir”.

-Bununla belə, Siz necə düşünürsünüz, İsraildə səfirlik nəyə görə yalnız indi açılır?

-Bilirsiniz, Azərbaycan tarixən üç imperiyanın - Rusiya, İran və Osmanlı imperiyalarının qovuşduğu məkanda yerləşir. Bu, çox mühüm və eyni zamanda, spesifik məkandır. Bu fakt bu gün də geosiyasi qüvvələr nisbətinə təsir göstərir. İsrail-Azərbaycan münasibətlərinin təməlini qoyanlardan biri kimi deyə bilərəm ki, xüsusən mədəniyyət, turizm və iqtisadiyyat sahələrində bu münasibətlər həmişə intensiv inkişaf edib, lakin məhz geosiyasi nüanslar səbəbindən münasibətlərin formal təsbit olunması ehtiyatla həyata keçirilib.

Liberman deyir: “Baxın, Azərbaycanın qazandığı nailiyyətlər İrana rahatlıq vermir. Bəli, İranda bu ölkəyə sadəcə həsəd aparırlar! Orada azərbaycanlılara qarşı informasiya müharibəsi aparılır, silah səsləri eşidilir. Martın 29-da Azərbaycan Parlamentinin deputatı Fazil Mustafaya qəsd edilib, onu odlu silahdan açılan atəşlə yaralayıblar. Digər tərəfdən, bu deputat İsrailə səmimi münasibət bəsləməsi ilə məşhurdur”.

Müxtəlif illərdə İsrailin xarici işlər, müdafiə, maliyyə naziri vəzifələrini tutmuş Aviqdor Libermanın fikrincə, İsrail ilə Azərbaycan arasında münasibətlər bundan sonra yalnız möhkəmlənəcək. Hazırda Azərbaycanda 114 İsrail firması fəaliyyət göstərir, yerli sakinlər üçün yüzlərlə iş yeri təmin edir. İsrailin xaricdən aldığı yanacağın 30 faizi Bakı neftidir. May ayında İsrail Prezidenti İsxak Hersoqun Bakıya səfəri gözlənilir, texnologiyalar tədarükü barədə danışıqlar aparılır.

-Geosiyasət məsələsi aydındır, bəs Sizin fikrinizcə bu əlaqələrin möhkəmlənməsindən sadə İsrail sakini nə qazanır?

-Əvvələn, turizm imkanları genişlənir. Baxın, israillilərin Azərbaycana səfərlərinin sayı nə qədər artıb! Əvvəllər ölkələrimiz arfasında həftədə bir təyyarə reysi icra edilirdisə, indi Ben-Quriondan Bakıya hər gün təyyarələr uçur. Azərbaycanda dəfələrlə olmuş bir insan kimi təsdiq edə bilərəm ki, orada gözəlliyi ilə insanı heyran edən yerlər çoxdur.

İkincisi, yəhudilərin bir-biri ilə əlaqələri möhkəmlənir. İsraildə əslən Azərbaycandan olanların böyük icması yaşayır. Bu adamların çoxu İsrail cəmiyyətinə uğurla inteqrasiya edib və böyük nailiyyətlər qazanıb.

Liberman sonda deyir: “Azərbaycan azad, sərbəst yaşayan nümunəvi müsəlman ölkəsidir”.